гіраарыента́тар
(ад гіра- + лац. oriens, -ntis = Усход)
гіраскапічны прыбор для вызначэння месца размяшчэння аб’екта і параметраў яго руху; выкарыстоўваецца ў авіяцыі, касманаўтыцы, мараплаванні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кавіта́цыя
(ад лац. cavitas, -atis = поласць, яма)
утварэнне пузыркоў у вадкасці ў выніку змяншэння ціску пры яе хуткім руху або пад дзеяннем ультрагуку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кінеты́чны
(гр. kinetikos)
1) які мае адносіны да кінетыкі;
2) звязаны з рухам;
к-ая энергія — энергія цела, якое рухаецца, энергія механічнага руху.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
лала́рды
(англ. lollards, ад гал. lollaerd = які шэпча малітвы)
удзельнікі антыкаталіцкага сялянска-плебейскага руху ў Англіі, Нідэрландах, Германіі 14 ст., які папярэднічаў Рэфармацыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
макі́
(фр. maquis)
французскія партызаны, удзельнікі руху Супраціўлення ў 1940—1944 гг. супраць нямецка-фашысцкіх акупантаў; назва паходзіць ад назвы хмызняку (гл. маквіс).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
траекто́рыя
(с.-лац. traiectorius = які датычыць перамяшчэння)
лінія, якую апісвае ў прасторы ў працэсе руху цела або пункт (напр. т. снарада, т. ракеты).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фазатро́н
(ад фаза + -трон)
устаноўка для паскарэння руху зараджаных часціц (пратонаў, дэйтронаў, альфа-часціц), якая ўжываецца для даследаванняў у галіне фізікі атамнага ядра.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фуэтэ́
(фр. fouette)
фігура класічнага жаночага танца, якая складаецца з павароту на пальцах адной нагі пры адначасовым кругавым руху ў паветры другой нагі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
эне́ргія
(гр. energeia = дзеянне, дзейнасць)
1) мера руху матэрыі і яе здольнасць выконваць работу;
2) перан. рашучасць і настойлівасць у дасягненні пастаўленай мэты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Вы́кідаць (БРС, Шат., Касп., Яруш., Бяльк.), вы́кідацца ’стараннай працай, руплівасцю выйсці з цяжкага становішча’; ’вырасці ў беднасці’; ’акрыяць’ (Янк. III); ’вырасці, выхавацца’; ’перанесці, перажыць пэўны час’ (Шат.), законч. трыванне выкінуцца ’нечакана з’явіцца’ (КЭС, лаг.). Гл. кідаць. Значэнне ’акрыяць’ або калька з літ., параўн. pasitaisýti ’акрыяць, паправіцца’ і taisýti ’выкідваць (штукі)’, або вынік незалежнага развіцця семантыкі дзеясловаў з прыстаўкай вы‑ і са значэннем руху знутры, якія вельмі часта набываюць пераносныя значэнні ’выйсці з цяжкага становішча, пазбавіцца ад бяды’; ’вырасці (у беднасці)’ і г. д.; параўн. выкачацца, выкруціцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)