Руч (ручь) ’выгода’, ’парука’, сюды ж рука́ ’выгода, зручнасць’: тобе рука тыды ѣхаць (Нас.), ’у самы раз, спадручна’ (ТС). Прыслоўнае ўтварэнне ад рука (гл.) па тыпу аберуч ’дзвюма рукамі’, насустрач і пад. (гл. Карскі 2-3, 71).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
асмяле́лы, ‑ая, ‑ае.
Які стаў смелым, пасмялеў, набраўся адвагі. Вінцэсь, як у першы раз, сядзеў поруч з Таняй і, асмялелы ад лішніх чарак, абяцаўся к восені зноў прыехаць у Бярэзнікі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ізно́ў, прысл.
Разм. Зноў, яшчэ раз. Я пайду да яе, да каханай маёй, Каб ізноў яе голас пачуць. Колас. Над цёмнымі руінамі і рэдкімі агнямі горада ізноў пераклікаюцца гудкі заводаў. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ліхта́рык, ‑а, м.
Памянш. да ліхтар; невялікі ліхтар. Па правы бок далёка ў цемені мільгануў і адразу ж згас ліхтарык вартавога. Краўчанка. На шапцы начальніка змены іншы раз гарэў ліхтарык. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пастухо́ў, ‑ова.
Які належыць пастуху. Дзіўна .. гучала звонка-пявучая пастухова труба ў халодным зімовым змроку. Зарэцкі. Юрка па-гаспадарску крочыць па вуліцы і раз за разам звонка страляе пастуховай пугай. Курто.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перашчапі́ць, ‑шчаплю, ‑шчэпіш, ‑шчэпіць; зак., што.
1. Прышчапіць прышчэпак іначай, у другім месцы або замяніць яго новым ці іншым. Перашчапіць яблыньку.
2. Увесці вакцыну якой‑н. хваробы яшчэ раз. Перашчапіць воспу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбе́гацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Пачаць бегаць многа, у розных напрамках. Дзеці разбегаліся. □ Адзін раз нават жонка крыху занепакоілася, паклікала мяне: — Ідзі, глянь, нешта дужа па гурках разбегаліся мурашкі. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раўчаві́на, ‑ы, ж.
Абл. Роў, равок. Мінуўшы панскі двор са старасвецкім паркам, з будынінамі, пачарнелымі ўжо ад часу, дарога апошні раз спусцілася з горкі ў шырокую раўчавіну, заросшую дробным алешнікам. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцяжны́, ‑ая, ‑ое.
Спец.
1. Які служыць, прызначаны для сцяжкі. Сцяжны болт.
2. Такі, што замацоўваецца сцяжкай. Падчапілі .. паравоз, рванулі раз і два, аж гулі, напіналіся, як струны, сцяжныя мацаванні. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тва́рык, ‑а, м.
Памянш.-ласк. да твар (у 1 знач.). Нейкі смутак прабяжыць іншы раз па .. замурзаным тварыку [Агаткі]. Колас. Валюшка абудзілася першай. Ружовы ранішні прамень пяшчотна казытаў яе бялявы тварык. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)