нож (род. нажа́) м., в разн. знач. нож;
склада́ны н. — складно́й нож;
н. бульдо́зера — нож бульдо́зера;
◊ быць на нажа́х — быть на ножа́х;
н. у сэ́рца — нож в се́рдце;
з нажо́м да го́рла прыста́ць — с ножо́м к го́рлу приста́ть;
н. у спі́ну — нож в спи́ну;
без нажа́ рэ́заць (зарэ́заць) — без ножа́ ре́зать (заре́зать);
пад н. — под нож (ложи́ться, лечь и т.п.);
як нажо́м адрэ́заць — как ножо́м отре́зать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ноч ж. ночь;
н. пе́рад Но́вым го́дам — ночь пе́ред Но́вым го́дом;
○ бе́лыя но́чы — бе́лые но́чи;
паля́рная н. — поля́рная ночь;
◊ аб н. — в тече́ние одно́й но́чи, в одну́ ночь;
до́брай но́чы — до́брой (споко́йной) но́чи; прия́тного сна;
дзень і н. — день и ночь;
як н. і дзень — как ночь и день;
варфаламе́еўская н. — варфоломе́евская ночь;
рабі́навая (вераб’і́ная) н. — воробьи́ная ночь;
на н. гле́дзячы — на ночь гля́дя
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
палі́ць I несов.
1. (подвергаться действию огня) жечь;
2. зажига́ть;
п. ля́мпу — зажига́ть ла́мпу;
3. (расходовать топливо или энергию) жечь;
4. (у чым) топи́ть (что);
5. (кирпич) обжига́ть;
6. (сильно пригревать) пали́ть, жечь;
7. (стрелять) пали́ть
палі́ць II сов.
1. поли́ть;
п. агаро́д — поли́ть огоро́д;
2. в др. знач. поли́ть; (покрыть глазурью — ещё) обли́ть, глазурова́ть;
дождж палі́ў як з вядра́ — дождь поли́л как из ведра́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ра́на I сущ., ж., прям., перен. ра́на;
агнястрэ́льная р. — огнестре́льная ра́на;
душэ́ўная р. — душе́вная ра́на;
◊ сы́паць соль на ра́ны — сы́пать соль на ра́ны;
хоць да ра́ны прыклада́й — как шёлковый;
жыва́я р. — жива́я ра́на
ра́на II нареч.
1. в разн. знач. ра́но;
я прыйшо́ў зана́дта р. — я пришёл сли́шком ра́но;
яшчэ́ р. абе́даць — ещё ра́но обе́дать;
2. у́тром;
за́ўтра р. — за́втра у́тром;
◊ р. ці по́зна — ра́но и́ли по́здно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
шы́я ж. ше́я;
◊ на сваю́ шы́ю — на свою́ ше́ю;
кі́дацца (ве́шацца) на шы́ю — броса́ться (ве́шаться) на ше́ю;
вісе́ць на шы́і — висе́ть на ше́е;
скруці́ць (злама́ць) сабе́ шы́ю — слома́ть себе́ ше́ю;
хаму́т на шы́ю — хому́т на ше́ю;
як ка́мень на шы́і — как ка́мень на ше́е;
шука́ць пятлі́ на шы́ю — лезть в пе́тлю, иска́ть пе́тлю на ше́ю;
гнуць шы́ю (спі́ну) — (перад кім) гнуть ше́ю (спи́ну) (перед кем)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ка́менный
1. (о здании из камня или кирпича) мурава́ны;
ка́менный дом мурава́ны дом;
ка́менная стена́ мурава́ная сцяна́, мур;
2. в др. знач. каме́нны;
ка́менная соль каме́нная соль;
ка́менный у́голь каме́нны ву́галь;
ка́менный век ист. каме́нны век;
ка́менный мост каме́нны мост;
ка́менная насти́лка брук;
ка́менные поро́ды геол. каме́нныя паро́ды;
ка́менные рабо́ты каме́нныя рабо́ты;
ка́менная ба́ба каме́нная ба́ба;
ка́менный мешо́к каме́нны мяшо́к;
◊
как за ка́менной стено́й як за муравана́й (каме́ннай) сцяно́й.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
волк воўк, род. во́ўка и ваўка́ м.;
◊
морско́й волк марскі́ воўк;
волк в ове́чьей шку́ре воўк у аве́чай шку́ры;
волком выть во́ўкам выць;
волко́в боя́ться — в лес не ходи́ть ваўко́ў бая́цца — у лес не хадзі́ць;
волком смотре́ть во́ўкам глядзе́ць;
и волки сы́ты и о́вцы це́лы погов. і ко́зы сы́ты і се́на цэ́ла;
как волка ни корми́, он всё в лес гляди́т погов. як во́ўка ні кармі́, ён усё ў лес глядзі́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
вплотну́ю нареч.
1. шчы́льна, шчы́тна, ушчыльну́ю, усуты́ч; (с сущ. м. и ср.) да са́мага, (с сущ. ж.) да са́май, ве́льмі блі́зка;
парохо́д подошёл вплотну́ю к при́стани парахо́д падышо́ў да са́май пры́стані;
2. перен. (непосредственно) непасрэ́дна; (всерьёз) усур’ёз; (как следует) як ма́е быць; (по-настоящему) па-сапра́ўднаму;
подойти́ к вопро́су вплотну́ю падысці́ да пыта́ння непасрэ́дна;
на́до приня́ться за рабо́ту вплотну́ю трэ́ба ўзя́цца за рабо́ту як ма́е быць (па-сапра́ўднаму).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
всёII нареч., разг., в разн. знач. усё;
всё ж, всё же усё ж;
он всё се́рдится ён усё злуе́цца (злуе́);
он всё ещё у́чится ён усё яшчэ́ ву́чыцца;
де́ло расстро́илось, и всё из-за вас спра́ва разла́дзілася, і ўсё праз вас;
всё бо́лее и бо́лее сгуща́лись су́мерки усё больш і больш змярка́лася;
◊
как есть всё усё чы́ста;
всё равно́ усё ро́ўна (адно́);
пре́жде всего́ перш за ўсё, найпе́рш.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
получа́ться
1. уст. прыхо́дзіць;
пи́сьма получа́лись о́чень ре́дко лісты́ прыхо́дзілі ве́льмі рэ́дка;
2. (оказываться, появляться как результат) атры́млівацца; выхо́дзіць, выяўля́цца;
результа́ты рабо́ты получа́ются прекра́сные вы́нікі пра́цы атры́мліваюцца цудо́ўныя (выда́тныя);
из него́ получа́ется хоро́ший рабо́тник з яго́ выхо́дзіць до́бры рабо́тнік;
получа́ется, что мы с тобо́й прихо́дим к одни́м вы́водам выхо́дзіць, што мы з табо́й прыхо́дзім да адно́лькавых высно́ў;
получа́ется недоразуме́ние выхо́дзіць (атры́мліваецца) непаразуме́нне;
3. страд. атры́млівацца; набыва́цца; здабыва́цца; нажыва́цца; см. получа́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)