Verbum

надзьму́ць, -дзьму́, -дзьме́ш, -дзьме́; -дзьмём, -дзьмяце́, -дзьму́ць; -дзьмі́; -дзьму́ты; зак.

1. што. Напоўніць паветрам або газам, зрабіць пругкім; нацягнуць што-н. ветрам.

Н. ветразь.

Н. мяч.

2. чаго, безас. Нанесці ветрам.

Н. снегу.

3. безас. Ад ветру, скразняку і пад. прастудзіцца, захварэць.

Надзьмула ў вуха.

◊

Надзьмуць губы (разм., неадабр.) — пакрыўдзіцца.

|| незак. надзіма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. надзіма́нне, -я, н.

расхіну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.

1. што. Адвесці ў бакі, адхінуць захінутае; распасцерці.

Р. полы плашча.

Р. кусты.

2. што. Раскрыць (дзверы, акно, заслону і пад.).

3. што. Разгарнуць (што-н. загорнутае, складзенае, скручанае).

Р. торбу са снеданнем.

4. каго-што. Прымусіць расступіцца.

Р. натоўп.

|| незак. расхіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. расхіна́нне, -я, н.

раўнава́га, -і, ДМ -ва́зе, ж.

1. Стан спакою, у якім знаходзіцца цела пад уздзеяннем роўных, процілегла накіраваных сіл.

Устойлівая р.

2. Устойлівае становішча, устойлівасць.

Страціць раўнавагу.

3. перан. Устойлівыя суадносіны паміж чым-н.

Экалагічная р.

4. перан. Стан спакою, ураўнаважанасці, нармальны стан духоўнага і маральнага жыцця.

Вывесці з раўнавагі.

|| прым. раўнава́жны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

рэдагава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; -гава́ны; незак., што.

1. Правяраць і выпраўляць тэкст пры падрыхтоўцы да друку.

Р. артыкул.

2. Кіраваць выданнем чаго-н.

Р. штогоднік.

|| зак. адрэдагава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; -гава́ны (да 1 знач.).

|| наз. рэдагава́нне, -я, н. і рэда́кцыя, -і, ж.

Рэдагаванне тэксту.

Манаграфія пад рэдакцыяй прафесара.

|| прым. рэдакцы́йны, -ая, -ае.

Рэдакцыйная калегія.

сала́та, -ы, ДМ -ла́це, ж.

1. Травяністая агародная расліна, лісты якой сырымі ўжыв. ў ежу.

2. мн. -ы, -аў. Халодная страва з нарэзаных кавалачкамі кампанентаў, напр. гародніны, яек, мяса, рыбы і пад., палітых якім-н. соусам, алеем, з якой-н. прыправай.

Мясная с.

|| прым. сала́тавы, -ая, -ае і сала́тны, -ая, -ае.

С. колер (светла-зялёны).

саро́мецца, -еюся, -еешся, -еецца; незак.

1. Адчуваць сорам, няёмкасць за свае ўчынкі, паводзіны і пад.

С. расказаць пра сваю віну.

С. свайго бруднага адзення.

2. Бянтэжыцца, канфузіцца.

С. незнаёмых людзей.

С. пець.

Не трэба с. сваіх слёз.

|| зак. асаро́міцца, -млюся, -мішся, -міцца (да 1 знач.) і пасаро́мецца, -еюся, -еешся, -еецца.

Дзяцей бы пасаромелася!

Пасаромеўся позна званіць сябру.

сачы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., со́чыцца; незак.

1. Цячы, выцякаць па кроплі або тонкім струменем з чаго-н.; выдзяляцца.

Вада сочыцца з цэбра. 3 бярозы сачыўся сок.

2. Пранікаць, пападаць унутр (пра вадкасць).

У боты сочыцца вада.

3. перан. Пранікаць куды-н. праз што-н. (пра святло, гукі і пад.).

Праз шчыліны дзвярэй сачылася святло.

бюлетэ́нь, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Кароткае афіцыйнае паведамленне аб якой-н. важнай грамадскай падзеі, справе.

Б. з’езда.

2. Назва некаторых перыядычных выданняў, у якіх змяшчаюцца кароткія матэрыялы аб працы ўстаноў, грамадскіх арганізацый, вынікі даследаванняў і пад.

Б.

Музея Марка Шагала.

3. Лісток для галасавання.

Выбарчы б.

4. Бальнічны ліст аб часовай непрацаздольнасці па хваробе (разм.).

Узяць б.

вы́сіліцца, -люся, -лішся, -ліцца; зак.

1. Дайсці да страты сіл; знясіліцца.

В. на цяжкай рабоце.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць неўрадлівым, спустошыцца (пра глебу; разм.).

Зямля высілілася.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Страціць моц (пра віно, хрэн і пад.; разм.).

|| незак. высі́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. высі́льванне, -я, н. і высіле́нне, -я, н.

по́сны, -ая, -ае.

1. гл. пост².

2. Без мяса і малака, не скаромны.

Посная вячэра.

3. Не тлусты.

Посная свініна.

4. перан. Хмуры, сумны (пра выраз твару, усмешку і пад.; разм., жарт.).

5. перан. Пра від, знешні выгляд: прытворна сціплы, ханжаскі (разм., жарт.).

Твар п., як на маленні.

|| наз. по́снасць, -і, ж. (да 2 і 5 знач.).