Verbum

згасі́ць, згашу, згасіш, згасіць; зак., што.

Разм. Спыніць гарэнне чаго‑н.; патушыць. Згасіць свечку. Згасіць агонь. □ Ліхтары згасілі, і снег стаў ліловы. Караткевіч. // перан. Заглушыць (пачуцці, думкі і пад.). І гэты .. занятак [Васіля] згасіў у сэрцы Ганны часцінку ранейшай цеплыні. Савіцкі.

згуртава́цца, ‑туецца; зак.

1. Упрытык наблізіцца адзін да аднаго, сабрацца ў гурт. Каля палкоўніка пана Дэмбіцкага згуртавалася цэлая грамада гасцей. Колас.

2. перан. Аб’яднацца; дасягнуць аднадушша ў поглядах, у дзеяннях. Загартаваныя ў колішняй падпольнай барацьбе нашы людзі згуртаваліся яшчэ больш. Карпюк.

зліня́лы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які страціў першапачатковы колер, яркасць фарбаў; выцвілы. З кійком у руцэ, у злінялым, выцвілым капелюшы, у латаных штанах уваходзіць Сухалета. Вітка. // перан. Збіты, пошлы. — Новае нельга выказаць толькі старымі, злінялымі словамі. Новаму трэба і новыя словы... Мележ.

аснава́ць, асную, аснуеш, аснуе; аснуём, аснуяце; зак., што.

1. Зрабіць аснову тканіны.

2. Пачаць будаваць што‑н.; закласці. Аснаваць падмурак. // Паставіць, устанавіць. І зноў на тым самым селішчы хату аснавалі. Сачанка.

3. перан. Тое, што і заснаваць (у 1, 2 знач.).

асяло́к, ‑лка, м.

1. Дробназярністы тачыльны камень; брусок.

2. Спец. Камень для выпрабавання каштоўных металаў.

3. перан. Тое, што з’яўляецца сродкам выпрабавання, выяўлення якіх‑н. уласцівасцей, якасцей і пад. На асялку [адносін да] прыроды правяраецца дабрата чалавека, яго, калі хочаце, маральныя якасці. Шкраба.

бага́ж, ‑у, м.

1. Рэчы пасажыра, падрыхтаваныя для перавозкі. // Запакаваныя рэчы, якія бярэ пасажыр з сабою. Ручны багаж. // Пра спосаб адпраўкі рэчаў асобна ад пасажыра. Здаць рэчы ў багаж.

2. перан. Запас ведаў, эрудыцыя. Ідэйны багаж. Творчы багаж. Багаж ведаў.

[Фр. bagage.]

банкру́т, ‑а, М ‑круце, м.

1. Збяднелы неплацежаздольны даўжнік.

2. перан. Чалавек, які аказаўся няздольным апраўдаць чые‑н. надзеі і пацярпеў ідэйнае крушэнне. Палітычныя банкруты.

•••

Злосны банкрут — купец, банкір, які ўхіляецца ад выканання сваіх даўгавых абавязацельстваў, хоць і з’яўляецца плацежаздольным.

блізару́касць, ‑і, ж.

1. Недахоп зроку, пры якім вочы дрэнна бачаць аддаленыя прадметы. Зося ўзяла здымак, паднесла блізка да вачэй, хоць блізарукасці ў яе Кірыла раней не прыкмячаў. Шамякін.

2. перан. Няздольнасць ахапіць з’яву з усіх бакоў; недальнабачнасць. Палітычная блізарукасць.

вы́віх, ‑у, м.

1. Зрушэнне касцей з пастаяннага месца ў суставе. Вывіх рукі. // Месца, дзе зрушыліся косці.

2. перан. Разм. Адхіленне ад звычайнага становішча, нормы. Фармалістычныя вывіхі ў творчасці. □ Караць прасцей простага, а вось чалавечыя вывіхі выпраўляць куды складаней. Асіпенка.

вы́гарадзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.

Разм.

1. Выдзеліцца агароджай з чаго‑н., адгарадзіцца. [Сымон:] — Думаю, выгараджуся ад гіцля, а то ён [Халуста] і глыбей палезе, дык ён бачыш што! Кажа, што яго зямлю заняў. Чарнышэвіч.

2. перан. Ухіліцца ад адказнасці за недазволеныя ўчынкі.