ірвану́ць сов., однокр.
1. рвану́ть; дёрнуть;
і. за валасы́ — рвану́ть (дёрнуть) за́ волосы;
2. в др. знач. рвану́ть;
конь ~ну́ў з ме́сца — ло́шадь рвану́ла с ме́ста;
~ну́ў снара́д — рвану́л снаря́д;
і. до́бры — кусо́к рвану́ть изря́дный куш
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
упа́рыцца сов., в разн. знач. упа́риться; (сильно устать — ещё) запа́риться; (покрыться потом — ещё) вспоте́ть; (о лошади — ещё) взмы́литься;
агаро́дніна до́бра ўпа́рылася — о́вощи хорошо́ упа́рились;
у. на рабо́це — упа́риться (запа́риться) на рабо́те;
конь ~рыўся — ло́шадь упа́рилась (взмы́лилась)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Зе́бра. З рус. зебра ’тс’ (з польск. было б зэ‑), дзе з англ. ці франц. zebra у XVIII ст. (фіксацыя 1792 г.). У англ., франц. з 1600 г., у партуг., ісп. ужо ў XVI ст. ці з лац. equiferus ’дзікі конь’, ці са слова аднаго з паўд.-афр. плямён. Фасмер, 2, 91; Шанскі, 2, З, 83; Блох-Вартбург, 673; Окс. сл., 3868 (11, 87); Махэк₂, 714. Перан. зебра ’паласа дарогі для пераходу пешых’, паводле афарбоўкі, у 60–70‑я гады XX ст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
качаві́ла Прыкметная мясціна (на раллі, засеве, пяску, траве, збажыне), дзе качаўся конь, адпачываў чалавек ці звер (Глуск. Янк. II., Слаўг.). Тое ж конскі круг (Пол.), качаві́лле (Глуск. Янк. II), ле́жава, вы́цірак, ле́жня, качаві́лішча, прале́жні (Слаўг.), кача́нішча (Хоц.), ка́чава, ка́чала (Стол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
bobtail
[ˈbɑ:bteɪl]
1.
n.
1) каро́ткі хвост або́ ко́ратка падрэ́заны хвост
2) конь або́ саба́ка з абрэ́заным хвасто́м
2.
adj.
1) курта́ты, з каро́ткім хвасто́м
2) Figur. няпо́ўны, скаро́чаны
3.
v.t.
1) ко́ратка абраза́ць хвост
2) Figur. скарача́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
rip
I [rɪp]
1.
v.t. (-pp)
1) разрыва́ць, распо́рваць
2) расьпіло́ўваць (уздо́ўж)
2.
n.
разры́ў ву m., прадзёрына f.
•
- rip off
- rip out
- rip up
II [rɪp]
n., informal
1) нікчэ́мнік -а m.
2) шаўлю́га, кля́ча f., зае́жджаны конь
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
зачасці́ць, ‑чашчу, ‑часціш, ‑часціць; зак.
Разм.
1. Пачаць рабіць што‑н. у хуткім тэмпе. Конь зачасціў капытамі па знаёмай лёгкай выезджанай дарозе. Галавач.
2. Пачаць часта паўтарацца. Зачасцілі дажджы. □ Сярод руін зачасцілі аўтаматныя стрэлы, але крэпасць на іх ужо не адказвала. Лупсякоў.
3. Пачаць часта хадзіць куды‑н. Людзі з вёсак, з двароў зачасцілі ў мястэчка. Гартны. А праз тыдні два падкія да мастацтва гараджане зачасцілі ў майстэрню новага мастака. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́гваздка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
1. Спецыяльны шпень, які ўстаўляецца ў дзірку калёснай восі, каб не спадалі колы. Згубіць загваздку. □ Не праехаў я і вярсты, як з восі выскачыла загваздка, кола скацілася, і конь стаў. Скрыпка. // Такое прыстасаванне для замацавання якой‑н. дэталі.
2. перан. Перашкода, замінка. А ў гэтым якраз і загваздка. Сілы ў руках — хоць адбаўляй, а спрыту да працы аніякага. Пянкрат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бры́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Ускідваць нагамі. З двароў выбягалі жарабкі, люта ржалі, выбіліся, брыкалі маладымі дужымі нагамі, нястрымна гойсалі па вуліцы. Хомчанка. // Бегаць, пабрыкваючы. Конь брыкае па агародзе. // Рабіць рэзкія рухі, дрыгаць нагамі. Пад палком брыкала ў саломцы цялё. Гарэцкі.
брыка́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; незак., каго.
Разм. Біць, удараць задняй нагой, заднімі нагамі (пра капытных жывёлін). Карова вельмі дачку любіла: Не брыкала яе, хвастом не біла. Бічэль-Загнетава.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кісе́ль, ‑сялю, м.
1. Кіслая студзяністая страва з аўсянай мукі або ягаднага соку, заваранага на крухмале. Аўсяны кісель. Кісель з журавін.
2. перан. Пра вязкую, клейкую масу. Хоць дажджоў даўно не было, конь раз-пораз чвякаў у чорным балотным кісялі, груз да кален[яў]. Мележ. // Пагард. Пра вялага, слабавольнага чалавека. — Не, не! — запратэставаў Лапко: не кажы мне гэтага! Трэба быць цвёрдым. А я — кісель. Колас.
•••
Дзесятая вада на кісялі гл. вада.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)