затрашча́ць и затрашчэ́ць сов., в разн. знач. затреща́ть;

~шча́лі до́шкі памо́ста — затреща́ли до́ски помо́ста;

пінжа́к ~шча́ў па швах — пиджа́к затреща́л по швам;

~шча́лі на агні́ яло́выя ла́пкі — затреща́ли на огне́ ело́вые ла́пки;

~шча́лі ко́нікі ў траве́ — затреща́ли кузне́чики в траве́;

~шча́лі аўтама́ты — затреща́ли автома́ты;

ну, чаго́ ~шча́ў? — ну, чего́ затреща́л?

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Пук 1 ’выклічнік, што перадае стук, стрэл, лопанне ці гук падзення’ (“падение чего, особенно круглого”, Нас.; мсцісл., Нар. лекс.; Сержп.; Нік. Очерки; ЭШ), ’бух, бульк’: бобе́р пук у во́ду (ПСл), укр. пук, пу́ку, рус. пук (пераважна смаленскае), польск. puk, pąk, чэш., славац. puk, в.-луж., н.-луж. puk, славен. pok, серб.-харв. пук, балг., макед. пук. Старое гукаперайманне, параўн. Смаль-Стоцкі, Приміт. 170 (варыянты pukъ! puku!), роднаснае ням. pochen ’стукаць’ (Махэк₂, 406). Гл. пукаць 1.

Пук 2 ’выпукласць, пукатасць’: у пуку клепка выгінаецца (ТС), ’самая высокая, аддаленая частка, кропка чаго-небудзь’: пук неба (Нар. Гом.), ’самая сярэдзіна’: puk zimy (Варл.), ’выгіб пілы’ (ПСл), пук, мн. л. пуке́ ’выступы на падэшве нагі каля пальцаў’ (Сцяшк.), пука́ ’выпукласць ступні каля большага пальца’ (Дразд.); параўн. укр. дыял. пу́ка ’ўнутраны бок канца пальца’, рус. дыял. пук ’выпуклая сярэдняя частка бочкі’, пуки́ ’найбольш шырокія месцы ў ступні’. Утворана на базе прасл. *pǫkъ ’нешта раздутае, тоўстае, выпіраючае’, звязана з пу́чыць ’выступаць, выстаўляць, выпіраць’ (гл.).

Пук 3 ’кветканоснае сцябло, стрэлка (цыбулі, шчаўя і інш. раслін)’ (пераважна паўн.-усх., ЛА, 2; Яўс., Варл., Сл. ПЗБ, Шатал., Янк. Мат., карэл., Жыв. сл.; Жд. 2), пу́чча ’тс’ (ЛА, 2; Ян.; Сл. ПЗБ; Мат. Гом.), ’маладыя парасткі’ (брагін., Шатал.), ’аер’ (б.-каш., Мат. Гом.), пукі́ ’адросткі пер’яў пасля лінькі’ (брасл., Нар. словатв.; паст., ЛА, 1), сюды ж пучы́цца ’расці ў стрэлкі (аб цыбулі)’ (Яўс.), фраз. пайсці ў пук (пукі, пучча) ’ператварыцца ў пустацвет (пра расліны); іран. ’застацца ў дзеўках, не выйсці замуж’ (Сл. ПЗБ, Растарг.), пукава́тая ’якая пайшла ў пукі (пра моркву)’ (Жд. 1); рус. пуки́ ’шчаўе ў час цвіцення’, польск. pąk ’завязь кветкі’, чэш., славац. puk ’тс’. Прасл. *pǫkъ ’нешта раздутае, тоўстае’ звязваюць з пу́каць ’лопацца, раскрывацца’ гукапераймальнага паходжання, роднасным ням. pochen ’тс’, гл. Шустар-Шэўц, 2, 1189; Махэк₂, 406; параўн. Фасмер, 3, 403; Чарных, 2, 82; ЕСУМ, 4, 629.

Пук 4 ’звязка; сноп; скрутак; ахапак’ (ТСБМ, Гарэц., Бяльк., ЛА, 4; Варл., ТС, Ян., Яўс., Раст., Шат., Сл. ПЗБ, ПСл) ’галінкі, пасечаныя і звязаныя ў куль для паліва’ (Сцяц.), пучо́к ’ахапак звязаных дроў’ (стол., Сл. Брэс.), ’збітыя жэрдкі для прыціскання стога’ (мазыр., Шатал.); укр. пук ’звязка’, рус. пук ’звязка; паплавок з пучка травы; мяч з шэрсці, апука’, польск. pęk ’гронка, звязка’. Утворана на базе праслав. *pǫkъ ’нешта раздутае, тоўстае’ як вынік злучэння ў адно некалькіх аднародных прадметаў. Гл. папярэдняе слова.

Пук 5 ’расліна дзягіль, Archangelica officinalis Hoffm.’ (Кіс.), укр. пук ’расліна гірча, Selinum carvifolia L.’, а таксама ’баршчэўнік, Heracleum sibiricum L.’ Хутчэй за ўсё, ад пук 3 ’стрэлка, кветаноснае сцябло’, параўн. рус. дыял. пуки́ ’шчаўе ў час квецені’. Гл. таксама ЕСУМ, 4, 629.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

возвести́ сов.

1. (выстроить) збудава́ць, пабудава́ць, паста́віць; узве́сці;

2. (поднять) уст. узня́ць, падня́ць;

3. (привести к более высокому общественному, служебному положению) перен. возвести́ в чин (сан, досто́инство) нада́ць чын (сан, го́днасць);

4. в др. знач. узве́сці;

5. (приписать напрасно) книжн. узве́сці;

6. (к чему — отнести происхождение чего-л. к чему-л.) книжн. вы́весці (ад чаго, з чаго); см. возводи́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

вы́браться в разн. знач. вы́брацца, мног. павыбіра́цца; (выпутаться из чего-л. — ещё) разг. вы́блытацца; (о свободном времени — ещё) знайсці́ся;

вы́браться из боло́та на хоро́шую доро́гу вы́брацца з бало́та на до́брую даро́гу;

тяжело́ вы́браться из до́ма ця́жка вы́брацца з до́му;

вы́браться в теа́тр вы́брацца ў тэа́тр;

приезжа́й, е́сли вы́берется свобо́дный день прыязджа́й, калі́ вы́берацца (зно́йдзецца) свабо́дны (во́льны) дзень.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

постоя́ть сов.

1. (некоторое время) пастая́ць, (долго, неоднократно) папастая́ць, папасто́йваць;

постоя́ть на платфо́рме пастая́ць на платфо́рме;

2. (защитить, оградить от чего-л.) пастая́ць;

постоя́ть за себя́ пастая́ць за сябе́;

постоя́ть за ро́дину пастая́ць за радзі́му;

3. (повелительное наклонение 2-го лица ед. и мн. ч.) / посто́й, посто́йте пасто́й, пасто́йце; (подожди, подождите) пачака́й, пачака́йце;

посто́йте, я вспо́мню пачака́йце, я ўспо́мню.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

о́пыт м.

1. (совокупность практически усвоенных знаний, навыков) во́пыт, -ту м.;

педагоги́ческий о́пыт педагагі́чны во́пыт;

революцио́нный о́пыт рэвалюцы́йны во́пыт;

2. (исследовательский) до́след, -ду м.;

3. (житейский) во́пыт, -ту м., до́свед, -ду м., пра́ктыка, -кі ж.;

знать по со́бственному о́пыту ве́даць па ўла́сным во́пыце (з ула́снай пра́ктыкі);

4. (пробное осуществление чего-л.) спро́ба, -бы ж.;

литерату́рные о́пыты літарату́рныя спро́бы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

оча́г в разн. знач. ача́г, -га́ м.; агме́нь, -ню м.; (о центре, сосредоточении чего-л.— ещё) асяро́дак, -дка м.;

ого́нь потре́скивает в очаге́ аго́нь патрэ́сквае ў ачагу́;

оча́г то́пки ача́г то́пкі;

семе́йный оча́г перен. сяме́йны ача́г;

оча́г землетрясе́ния ача́г землетрасе́ння (землятру́су);

оча́г войны́ ача́г (асяро́дак) вайны́;

оча́г культу́ры ача́г (асяро́дак) культу́ры;

оча́г заболева́ния ача́г (асяро́дак) захво́рвання;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

удаля́ться несов.

1. (отдаляться) аддаля́цца; (отклоняться) адхіля́цца; (уединяться) адасабля́цца;

2. (уходить) ісці́; (выходить) выхо́дзіць; (отходить) адыхо́дзіць, адыхо́дзіцца; (сходить с чего-л.) сыхо́дзіць; (направляться) накіро́ўвацца, падава́цца; (исчезать) зніка́ць; (покидать) пакіда́ць; см. удали́ться;

3. страд. аддаля́цца, выдаля́цца; выправа́джвацца; выво́дзіцца; выганя́цца; высыла́цца; звальня́цца; выключа́цца; выраза́цца; адраза́цца; выма́цца, дастава́цца; выця́гвацца; вырыва́цца; знішча́цца; прыма́цца, прыбіра́цца; ачышча́цца; устараня́цца; адхіля́цца; адсо́ўвацца; пазбаўля́цца; см. удаля́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

зайсці́ся сов.

1. умере́ть;

з. з го́ладу — умере́ть с го́лоду;

2. (ад чаго, з чаго) закати́ться (чем), зайти́сь (от чего, чем);

з. ад пла́чу — закати́ться пла́чем;

3. (от холода) зайти́сь;

па́льцы зайшлі́ся ад хо́ладу — па́льцы зашли́сь от хо́лода;

◊ з. ад кры́ку — изойти́ кри́ком;

з. са (ад) сме́ху (з ро́гату) — покати́ться (умере́ть) со́ смеху

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

абклада́ць несов.

1. (класть что-л. вокруг кого-, чего-л.) обкла́дывать;

2. (книгу, тетрадь) обвёртывать, обёртывать, обора́чивать;

3. (налогом, штрафом) облага́ть;

4. отвора́чивать, опуска́ть;

5. (покрывать со всех сторон) обкла́дывать; (о тучах и т.п. — ещё) завола́кивать, обвола́кивать;

6. (обшивать) отора́чивать; выкла́дывать;

5, 6 см. аблажы́ць 5, 7;

7. прост. (грубо ругать) обкла́дывать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)