◎ Ніжапе́рніца бат. ’агатка’ (Мат. Гом.), ніжыпарніца ’гусялапка’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Відаць, сапсаванае міжперсціца ’тс’ (Кіс.), што суадносіцца з міжыпарніца ’ланцэталісты трыпутнік’ і ’апрэласць’ і мізineрпіца ’захворванне пальцаў на руках’, што тлумачыць і ніжыпарніца ’прэласць’, г. зн. ’хвароба’ і ’сродэк яе лячэння’. Параўн. рус. нижипарщица ’нарыў, панарыцый’, нижеперсица ’тс’, што дэманструе шляхі дээтымалагізацыі (ад’ідэацыя да парыць, перыць, пяро?).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Казі́нец 1 ’скрыўленне ў каленях пярэдніх ног каня, прыроджанае або траўматычнае’ (ТСБМ; полац., КЭС; Сержп. Грам.), ’падагра’ (БРС; полац., Суднік, вусн. паведамл.) ’хвароба, калі калені не згінаюцца’ (гродз., Цыхун, вусн. паведамл.), ’дрыжанне ног (хвароба)’ (Байк. і Некр.), ’сутарга’ (Федар. Рук.), казініц ’хвароба ног, калі яны слабеюць’ (КЭС, лаг.). Укр. мірт. козинець ’хвароба калень пярэдніх ног каня’, рус. скап., раз., калуж., кемер. козинец ’крывізна, скрыўленне пярэдніх ног у коней, калі нага нагадвае казіную’ зафіксавана і Далем, але без геаграфіі. Усх.-слав. інавацыя. Матывацыя празрыстая (гл. дэфініцыі). Па словаўтварэнню гэта семантычны кандэнсат або адпрыметнікавы (ад асновы казін‑) дэрыват з суфіксам ‑ец, аб тыпах утварэння гл. Сцяцко, Афікс. наз., 100–102, дзе і літ-ра.

Казі́нец 2 ’казялец, Ranunculus acris’ (Мат. Гом.). Дакладных адпаведнікаў няма. Статус слова няясны, магчыма, рэгіянальны наватвор, а магчыма, і старое ўтварэнне, паралельнае да казелец (гл.), параўн. серб.-харв. kozinac ’Astragalus onobrychis’; нягледзячы на тое што бел. і серб.-харв. словы называюць розныя расліны, матывацыя, відаць, аднолькавая. Параўн. бел. гарох воўчы, гарох авечы, віхрава трава (для віду Astragalus glycyphyllus), укр. горох гадючий, горох кошачий (для віду A. onobrychis), горох вовчий, горох заячий, вовча ступа і інш. для віду А. glycyphyllus. Словаўтварэнне, як у выпадку з казінец 1; з прыведзеных намі сінонімаў можна бачыць тут семантычны кандэнсат. Аб матывацыі (сувязь з назвай жывёлы) гл. казелец.

Казі́нец 3 ’трава сівец, Nardus stricta’ (карэліц., Жыв. сл.), казіняц ’тс’ (пух., Сл. паўн.-зах.). Сувязь з назвай жывёлы відавочная, параўн. каза ’Nardus stricta’ (ТСБМ). Аб словаўтварэнні гл. казінец 1.

Казі́нец 4 ’неўрадлівая, забалочаная сенажаць, дзе расце вельмі жорсткая дзікая трава’ (Прышч. дыс.). Відаць, да папярэдняга слова.

*Казі́нец 5, козінец ’грыб пеўнік стракаты’ (лельч., Жыв. сл.). Матывацыя зразумелая з ілюстрацыі: «Коза чорная зверху, рэпатая, а пудо дном, як мох, то козья шэрсць» (Жыв. сл., 211). Аб словаўтв. параўн. казінец 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

азе́на

(лац. ozaena, ад гр. zo = пахну)

хранічная інфекцыйная хвароба верхніх дыхальных шляхоў чалавека, якая выклікаецца капсульнымі бактэрыямі клебсіеламі, суправаджаецца атрафіяй слізістых абалонак носа.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ухо́даць разм

1. (пазбавіць жыцця, загубіць) úmbringen* vt, káltmachen аддз vt;

2. (знясіліць, змардаваць) entkräften vt, schwächen vt, erschöpfen vt;

хваро́ба ухо́дала яе́ die Kránkheit hat sie entkräftet;

3. (патраціць, выдаткаваць) áusgeben* vt, veráusgaben vt (грошы)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

recur [rɪˈkɜ:] v. паўтара́цца; вярта́цца, адбыва́цца зноў;

A leap year recurs every four years. Высакосны год бывае раз у чатыры гады;

a problem which recurs periodically прабле́ма, што перыяды́чна ўзніка́е;

There is a danger that the disease may recur in future. Ёсць небяспека, што хвароба можа паўтарыцца ў будучым.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

contagion

[kənˈteɪdʒən]

n.

1) заразьлівасьць f.

2) зара́за f., зара́зная або́ інфэкцы́йная хваро́ба

3) Figur. благі́ ўплы́ў; узьдзе́яньне; перадава́ньне n.

Parents fear the contagion of television — Бацькі́ бая́цца благо́га ўплы́ву тэлеві́зіі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

авітэліно́з

(ням. Avitellinos, ад гр. а- = не + лац. vitalis = жыццёвы)

хвароба авечак і коз, якая выклікаецца стужачнымі чарвямі, што паразітуюць у кішэчніку (параўн. гіпавітаміноз, гіпервітаміноз).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

атадэкто́з

(н.-лац. otodectosis)

хранічная інвазійная хвароба сабак, катоў, лісоў, пясцоў і іншых драпежных жывёл, якую выклікаюць кляшчы, што жывуць на ўнутранай паверхні вушной ракавіны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

крыптакако́з

(ад крыпта- + гр. kokkos = зярнятка)

рэдкая хвароба жывёл і чалавека, выкліканая дрожджавымі грыбамі, пры якой паражаюцца лёгкія, цэнтральная нервовая сістэма, скура і падскурная клятчатка.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

элефантыя́з

(ад гр. elephas, -antos = слон)

прыроджаная (спарадычная, сямейная) або набытая хвароба, якая характарызуецца стойкім павелічэннем асобных частак цела (рук, ног, твару і інш ); слановасць.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)