Verbum

фунто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы; Р мн. ‑товак; ж.

Разм.

1. Сорт летніх, вялікіх груш, якія растуць на Беларусі. — Дзічка, — сказаў Мікалай, задзіраючы галаву на грушу. — Яна лепш.. за фунтоўку або сапяжанку, — сказаў Юрка. Чорны.

2. Плод гэтай грушы.

парагата́ць, ‑рагачу, ‑рагочаш, ‑рагоча; зак.

Разм.

1. Рагатаць некаторы час. Яны парагаталі для прыліку, бо кожны ведаў гэты стары анекдот. Васілёнак. [Юзік] парагатаў трошкі і пахмура сціх. Мурашка.

2. Уволю пасмяяцца. Мікалай Разважнік.. вельмі любіў парагатаць з чаго-небудзь смешнага. Чорны.

ураджэ́нец, ‑нца, м.

Чалавек, які нарадзіўся ў якой‑н. мясцовасці, родам з якой‑н. краіны, горада і пад. Мікалай Міхайлавіч быў ураджэнцам Заходняй Беларусі, першыя гады яго маленства прайшлі пры панскім падняволлі. Хадкевіч. — Вы, напэўна, мясцовы ўраджэнец? — пытаюся я [у Высоцкага]. В. Вольскі.

кры́ўдзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; незак.

Адчуваць крыўду, прымаць што‑н. за крыўду. Крыўдзіцца за непавагу. Крыўдзіцца на сябра. □ Мікалай крыўдзіцца пачаў, крычаць на Костуся, што той не паклікаў яго. Чорны. Ціхон Ціханавіч не ўмеў крыўдзіцца і мірыўся з усім, што тварылася дома. Грамовіч.

счака́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачакаць некаторы час. [Васіль Бусыга:] — Не, трэба счакаць яшчэ: а ну ж з’явіцца Саўка з добраю навіною. Колас. [Капітан] .. трохі счакаў і затым цвёрдай рукой загадна штурхнуў [Турка] ў спіну. Быкаў. Мікалай Пятровіч счакаў, пакуль стане ціха, і ўрачыста загаварыў. Нядзведскі.

таво́т, ‑у, М ‑воце, м.

Густая змазка для машын і механізмаў. Назаўтра, едучы дадому, Мікалай Барысавіч думаў аб тым, што калі дзверы ў суседзяў па-ранейшаму будуць візгатаць, прыйдзецца зайсці да Івана Пятровіча і папрасіць, каб памазаў завесы салам ці тавотам. Пянкрат.

застрахава́ць, ‑страхую, ‑страхуеш, ‑страхуе; зак., каго-што.

1. Правесці страхаванне каго‑, чаго‑н. Застрахаваць маёмасць. Застрахаваць жыццё. Застрахаваць карову.

2. перан. Засцерагчы ад небяспекі, ад чаго‑н. непрыемнага. Дзед Мікалай, каб застрахаваць сябе на ўсякі выпадак ад цяжкай работы, схадзіў у мястэчка да доктара. Якімовіч.

збру́я, ‑і, ж.

Прадметы і прыналежнасць для запрагання або сядлання коней і другіх цяглавых жывёл; вупраж. Мікалай Буткавец — вядомы ў акрузе майстар па рамонту збруі — суткамі не разгінацся над хамутамі і набадрамі. Курто. Брыгадзір назіраў збоку. Калі коні былі запрэжаны, ён праверыў, Ці добра ляжыць збруя. Якімовіч.

здзіві́ць, здзіўлю, здзівіш, здзівіць; зак., каго-што.

Выклікаць здзіўленне, уразіць незвычайнасцю чаго‑н. Дзеда Талаша і Нупрэя здзівіў Панасаў расказ аб яго вызвалены з астрога. Колас. Каля печы стаяла істота, якая сваім выглядам магла здзівіць кожнага. Чорны. Здзівіў і парадаваў Мікалай Андрэевіч калгаснікаў глыбокім веданнем справы. Бялевіч.

раздуры́цца, ‑дуруся, ‑дурышся, ‑дурыцца; зак.

Разм.

1. Стаць вельмі дураслівым, свавольным, непаслухмяным; распусціцца. Разы два іх бачылі каля кінатэатра. І тады Мікалай Пятровіч сказаў загадчыку гаспадаркі: — Вазьміце іх пад свой нагляд, а то раздурацца малыя... Нядзведскі.

2. Пачаць амаральна паводзіць сябе, даць поўную волю сабе; разбэсціцца.