калары́т
(іт. colorito, ад лац. color = колер)
1) гарманічнае спалучэнне фарбаў, колераў (у карціне, фрэсцы, мазаіцы), якое стварае пэўнае адзінства зместу і формы (напр. светлы к.);
2) перан. сукупнасць характэрных рыс, своеасаблівасць чаго-н. (напр. мясцовы к.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Краса́ 1 ’хараство, прыгажосць’ (ТСБМ, Шат., ТС). Укр. краса, ст.-рус. краса ’тс’, ст.-слав. краса ’тс’, ст.-польск. krasa, чэш. krasa, славац. krasa, в.-луж. krasa, н.-луж. krasa ’тс’. На ўнутраную форму прасл. krasa пралівае святло этымалогія, якая звязвае гэту лексему з прасл. krěsъ (Ваян, Зб. Младэнаву, 284–285). Прасл. krasa на падставе пашыранага пераважна абстрактнага значэння ’прыгажосць’ і канкрэтнага ’чырвоны колер’ рэканструявалася ў гэтым значэнні. Пры параўнанні з прасл. krěsъ (рус. крес ’ажыванне, адраджэнне’, серб.-харв. кре̏с ’Іванаў дзень’) была звернута ўвага на тое, што krasa (параўн. лац. cresco ’вырошчваю’) магло першапачаткова абазначаць ’колер жыцця, ажыўленне’. Канкрэтнае значэнне для краса і краска 1 (гл.) не захавалася на беларускай глебе таму, што прасл. krěsъ было выцеснена ўсходне-славянскай інавацыяй Купала (гл.). Прасл. krasa страціла ў гэтым рэгіёне сакральнае значэнне (Мартынаў, Лекс. Палесся, 29–30). Параўн. агляд іншых этымалогій у Трубачова, Эт. сл., 12, 95–97.
Краса́ 2 ’цвіценне злакавых раслін’ (Сл. паўн.-зах., ТС, КЭС, лаг., Клім.). Гл. краса 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
інтэнсі́ўны
(п.-лац. intensivus, ад лац. intensio = напружанне)
1) узмоцнены, напружаны; які дае высокую прадукцыйнасць (напр. і-ae развіццё жывёлагадоўлі); проціл. экстэнсіўны;
2) перан. яскравы, насычаны (пра колер).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Буршты́н (БРС, Гарэц., Нас.), таксама брушты́н (Касп., Нас.); буршты́навы, бруштыно́вы, брушты́навы ’колер з адценнем жоўтага’ (Інстр. II, БРС). Слова гэтае ўжо ў Бярынды. Укр. буршти́н, бру́штин ’тс’. Запазычанне з польск. bursztyn ’тс’ < н.-ням. bornstēn (ням. Bernstein, літаральна ’палаючы камень’). Бернекер, 102; Рыхардт, Poln., 38; Кюнэ, Poln., 46; Булыка, Запазыч., 53; Шалудзька, Нім., 24; параўн. Брукнер, 50. Рудніцкі (267–268), зыходзячы з націску, выводзіць слова непасрэдна з ням. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
amaranth
[ˈæmərænӨ]
n.
1) Bot. амара́нт -у, аксамі́тнік -у m.
2) амара́нтавы, барво́вы ко́лер -у m.
3) Poetic неўвяда́льная кве́тка f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
aquamarine
[,ɑ:kwəməˈri:n]
1.
n.
1) аквамары́н -у m. (ка́мень сінява́та-зялёнага ко́леру)
2) сінява́та-зялёны ко́лер
2.
adj.
сінява́та-зялёны, аквамары́навы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
colorless
[ˈkʌlərləs]
adj
1) бяско́лерны
2) бляды́, бле́дны
a colorless complexion — бле́дны ко́лер тва́ру
3) неціка́вы
a colorless person — неціка́вы чалаве́к
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
lively
[ˈlaɪvli]
adj.
1) по́ўны жыцьця́, дзе́йны, бадзёры
2) я́сны, жывы́ (пра ко́лер)
3) ажы́ўлены (пра гу́тарку)
4) сьве́жы (пра паве́тра)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
saffron
[ˈsæfrən]
1.
n.
1) шафра́н -у m.
2) Bot. во́сеньскі кро́кус
3) ара́нжава-жо́ўты ко́лер
2.
adj.
шафра́навы, ара́нжава-жо́ўты
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ultramarine
[,ʌltrəməˈri:n]
1.
n.
1) цёмна-сі́ні ко́лер, ультрамары́н -у m.
2) сі́ні пігмэ́нт
2.
adj.
1) цёмна-сі́ні
2) замо́рскі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)