Назола ’дакука, прыкрасць, журба’, ’надакучлівая асоба’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Verbum
анлайнавы слоўнікпусты́, ‑ая, ‑ое.
1. Нічым не запоўнены, не заняты (пра тое, што можа змяшчаць у сабе што‑н.).
2. Які мае ўсярэдзіне пустату.
3. Які нічога не мае, нічога не прыдбаў; без здабычы.
4.
5.
6.
7.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
са́мы, ‑ая, ‑ае;
1. Ужываецца пры ўказальных займенніках «той», «гэты» для іх удакладнення ў значэнні: якраз, менавіта.
2. Пры назоўніках са значэннем месца, прасторы або часу ўдакладняе прасторавую або часавую мяжу дзеяння.
3. З назоўнікамі месца і часу выражае гранічна высокую ступень праяўлення ў іх якой‑н. уласцівасці.
4. У спалучэнні з якаснымі прыметнікамі служыць для ўтварэння найвышэйшай ступені.
5. Тое, што і сам (у 1, 2 знач.).
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сячы́, сяку, сячэш, сячэ; сячом, сечаце, сякуць;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тупы́, ‑ая, ‑ое.
1. Такі, якім цяжка рэзаць, пілаваць, калоць і пад., недастаткова навостраны;
2. Які не звужаецца ці мала звужаецца, закруглены на канцы.
3.
4.
5. Не востры, глухі; ныючы (пра боль).
6. Глухі, не рэзкі, не звонкі (пра гукі).
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хто, каго, каму, каго, кім, аб кім,
1.
2. Ужываецца ў значэнні вылучальных або ўказальных займеннікаў: «каторы», «той».
3.
4.
5.
6.
7.
8. Ужываецца ў размеркавальным значэнні пры супастаўленні членаў сказа і сказаў у значэнні: «адно..., другое».
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыро́кі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае вялікія памеры ў папярочніку;
2. Свабодны па пакрою, які не прылягае да фігуры.
3. Які займае сабой вялікую прастору; вялізны.
4. Размашысты, свабодны (пра крокі, рухі і пад.).
5.
6.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
heart
1. сэ́рца; душа́
2. пачу́цці, каха́нне, любо́ў
3. сярэ́дняя ча́стка, сярэ́дзіна;
the heart of the forest не́тры ле́су
4. са́мая ва́жная ча́стка (чаго
the heart of the matter су́тнасць спра́вы
5.
♦ at heart у глыбіні́ душы́;
be sick at heart
1)адчува́ць мло́снасць/млосць
2) тужы́ць, нудзі́цца;
break
by heart/off by heart на па́мяць;
close/dear/near to
from the (bottom of one’s) heart з глыбіні́ сэ́рца, шчы́ра;
give/lose one’s heart to
give
have a heart! злі́туйцеся!; змі́луйцеся!;
have a heart of gold мець залато́е сэ́рца, быць ве́льмі до́брым чалаве́кам;
have a heart of stone мець каме́ннае сэ́рца, не шкадава́ць ніко́га;
have one’s heart in one’s mouth забая́цца, спужа́цца, спало́хацца; ≅ душа́ ў пя́тках (пра стан);
have one’s heart in
have one’s heart in the right place мець до́брыя наме́ры;
heart and soul усёй душо́й; стара́нна, дба́йна, руплі́ва;
heart bleeds for
lose heart па́даць ду́хам, тра́ціць надзе́ю, адча́йвацца;
make
not have the heart to do
pour out/open one’s heart to
set one’s heart on
take heart from
take
tear/rip the heart out of
to one’s heart’s content до́сыць, удо́сталь, уво́лю, ко́лькі душа́ жада́е;
with all one’s heart ад усёй душы́, шчы́ра, сардэ́чна;
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
глядзе́ць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць;
1. Накіроўваць позірк куды‑н., звычайна, каб убачыць, разгледзець каго‑, што‑н.
2.
3.
4.
5. Віднецца, паказвацца адкуль‑н.
6.
7.
8.
9.
10.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чо́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае колер сажы, вугалю, самы цёмны з усіх колераў;
2. Цёмны, больш цёмны, чым звычайна.
3.
4. Некваліфікаваны, які не патрабуе пэўных ведаў і навыкаў, звычайна фізічна цяжкі і брудны (пра чарнавую работу і пад.).
5. Не галоўны, не цэнтральны, не парадны, які выкарыстоўваецца для штодзённых патрэб (пра дзверы, ход, уваход і пад.).
6.
7.
8.
9.
10. Які ў дарэвалюцыйныя часы адносіўся да ніжэйшых слаёў грамадства, да простага народа.
11.
12. Паводле забабонных уяўленняў — чарадзейны, звязаны з нячыстай сілай.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)