ілжы́вы і лжы́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Схільны да хлусні, падману; непраўдзівы, хлуслівы. Ілжывы чалавек. □ Але што .. [ксяндза і яго сястру] прымушае быць такімі лжывымі, ліслівымі, так прыкідвацца! Чарнышэвіч.
2. Які змяшчае ў сабе хлусню, падман, няпраўду; наўмысна скажоны. Ілжывыя словы. Ілжывыя звесткі. Ілжывыя паказанні. // Прытворны, фальшывы. Ілжывы пафас. Ілжывая сціпласць. □ Творы пісьменніка палемічна завостраны супраць ілжывай «экзотыкі» буржуазна-прыгодніцкіх раманаў. Гіст. бел. сав. літ.
3. Які не адпавядае сапраўднасці, рэчаіснасць памылковы. Ілжывыя вывады. Ілжывае вучэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
існава́нне, ‑я, н.
1. Наяўнасць каго‑, чаго‑н. у рэальнасці; быццё. Існаванне свету. Існаванне матэрыі. □ Ніякіх разумных довадаў супраць існавання беларускай газеты Баўдзей не прыводзіў. Колас. Незлічонае птушынае царства на розныя галасы славіла радасць існавання, першы майскі дзень. Мележ.
2. Жыццё (у 2 знач.); спосаб жыцця. Барацьба за існаванне. Сродкі на існаванне. □ [Сеньёр Джордж] сам жыве радасцямі і горам гэтага народа, сам добра паспытаў, што такое беспрацоўе, беднае, галоднае існаванне. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шабло́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які зроблены па шаблону, адпавядае шаблону (у 1 знач.). Шаблонныя вырабы. Шаблонная фармоўка.
2. перан. Які прытрымліваецца шаблону (у 2 знач.); збіты, банальны. Шаблонныя фразы. □ [Маркс і Энгельс] надавалі найвялікшае значэнне рэвалюцыйнай творчасці мае, выступалі супраць шаблоннага падыходу да праблем сацыялістычнай рэвалюцыі. «Звязда». Я зразумеў, што гэта дзяўчынка больш дарослая, чым яе аднагодкі, і ёй нельга сказаць тыя шаблонныя пустыя словы, якія звычайна кажуць дзецям пры такім знаёмстве. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
антыкліно́рый
(н.-лац. anticlinorium, ад гр. anti = супраць + klino = выгінаю + oros = гара)
буйны і складаны выгін складкаватых тоўшчаў горных парод, які ў цэлым мае антыклінальную форму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
вератры́н
(ад лац. veratrum = чамярыца)
сумесь алкалоідаў з насення чыхальнай травы, белы парашок, які раздражняе слізістую абалонку; выкарыстоўваецца пры лячэнні неўралгіі і як сродак супраць насякомых.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гіперфалангі́я
(ад гіпер- + гр. phalanks, -ngos = сустаў пальца)
павялічаная супраць нормы колькасць фаланг у пальцах, уласцівая некаторым марскім пазваночным, напр. іхтыязаўрам, плезіязаўрам, кітападобным (параўн. таксама гіпердактылія).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
данаты́сты
(с.-лац. donatista, ад Donat = імя карфагенскага епіскапа)
удзельнікі рэлігійнага руху ў Паўн. Афрыцы 4—5 ст., накіраванага супраць афіцыйнай хрысціянскай царквы і рымскага панавання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
лака́ут
(англ. lock out = літар. зачыняць дзверы перад кім-н.)
закрыццё прадпрыемстваў і масавае звальненне рабочых як адна з форм класавай барацьбы капіталістаў супраць рабочага класа.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
In caelum exspuis
Пляваць у неба (г. зн. ставіць сябе пад небяспеку быць самому ж апляваным).
Плевать в небо (т. е. подвергать себя опасности быть самому же оплёванным).
бел. Не плюй супраць ветру. Проці вады не паплывеш. Не плюй у вадзіцу, бо давядзецца напіцца. Не плюй у калодзезь: згадзіцца вады напіцца. Не плюй проці ветру ‒ усе пырскі будуць твае.
рус. Кверху плевать ‒ свою бороду заплевать. Выше носа плюнешь, себя запачкаешь. Вверх не плюй: себя пожалей. Плевать против ветра.
фр. Qui crache en l’air reçoit le crachat sur soi (Кто плюёт в воздух, получает плевок на себя).
англ. Don’t foul the well, you may need its waters (He плюй в колодец: пригодится воды напиться).
нем. Spucke nicht nach oben, du ziehst den Kürzeren (Не плюй вверх, останешься в проигрыше).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
dead3 [ded] adv. infml : dead against катэгары́чна су́праць;
dead drunk п’я́ны да непрыто́мнасці;
dead on time дакла́дна (пра час);
dead slow ве́льмі паво́льна;
dead straight зусі́м пра́ма;
dead tired страшэ́нна сто́млены;
He stopped dead. Ён спыніўся як скамянелы.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)