Рабо́чы ’працоўны’, ’работнік’ (ТСБМ), ’прыстасаваны да пэўнага віду работы’, ’працалюбівы’: рабочы конь (Касп., Стан.; паст., вільн., Сл. ПЗБ), ’работнік’ (брасл., Сл. ПЗБ). Дзеепрыметнік ад рабіць (гл.), параўн. кароткую форму рабо́ч ’працалюбівы’: рабоч, да не багат (Сержп. Казкі); субстантывацыя адбылася, хутчэй за ўсё, пад уплывам рус. рабочий ’прадстаўнік рабочага класа; наёмны рабочы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ава́нс
(фр. avance)
грашовая сума, якая выдаецца папярэдне ў лік заработнай платы, за выкананыя работы і зробленыя паслугі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
бортрады́ст
(ад борт + радыст)
член экіпажа самалёта, які падтрымлівае сувязь з зямлёй і адказвае за стан работы радыёапаратуры.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
камісава́ць
(рус. комиссовать, ад лац. commissio = камісія)
вызваляць на медыцынскай камісіі ад ваеннай службы, работы па стану здароўя.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рэ́крутынг
(англ. recruiting)
наём рабочай сілы (пераважна для работы за мяжой) праз спецыяльныя агенцтвы.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
прагра́ма ж., в разн. знач. програ́мма;
п. дзе́янняў — програ́мма де́йствий;
п. рабо́ты з’е́зда — програ́мма рабо́ты съе́зда;
п. для электро́нна-выліча́льнай машы́ны — програ́мма для электро́нно-вычисли́тельной маши́ны;
п. канцэ́рта — програ́мма конце́рта;
п. па гісто́рыі Белару́сі для агульнаадукацы́йных устано́ў — програ́мма по исто́рии Белару́си для общеобразова́тельных учрежде́ний
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́зваліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.
1. каго-што. Зрабіць свабодным.
В. арыштаваных.
2. што. Вярнуць назад (захопленае ворагам).
В. горад ад захопнікаў.
3. каго (што). Даць каму-н. магчымасць не рабіць чаго-н., пазбавіць ад чаго-н.; выратаваць ад чаго-н.
В. ад дзяжурства.
Вызвалены работнік (які выконвае грамадскія абавязкі з вызваленнем ад вытворчай работы). В. ад пакарання.
4. каго (што). Звольніць, зняць з работы.
В. ад займаемай пасады.
5. каго-што. Выслабаніць ад чаго-н. грувасткага, цяжкага і пад.
В. рукі.
6. што. Апаражніць, ачысціць.
В. месца для шафы.
В. кніжную паліцу.
В. нумар у гасцініцы (выехаць з яго).
|| незак. вызваля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. вызвале́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
слу́жба, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
1. гл. служыць.
2. адз. Работа, заняткі і абавязкі служачага, а таксама месца такой работы і знаходжанне на ёй.
Ісці на службу.
3. адз. Выкананне воінскіх абавязкаў.
С. ў радах арміі.
4. чаго або якая. Якая-н. спецыяльная галіна вытворчасці, а таксама арганізацыя, якія займаюцца спецыяльным участкам работы.
Медыцынская с.
С. сувязі.
С. надвор’я.
5. У веруючых: правядзенне набажэнства.
У кафедральным саборы закончылася с.
◊
Не па службе, а па дружбе (разм.) — просьба зрабіць што-н. не па службовым абавязку, а па-сяброўску.
|| прым. службо́вы, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
С. абавязак.
Службовае памяшканне.
С. ўваход (для служачых).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перагрузі́ць, -ужу́, -у́зіш, -у́зіць; -у́жаны; зак., каго-што.
1. Грузячы, перамясціць.
П. збожжа з машыны ў вагоны.
2. Нагрузіць празмерна.
П. воз.
П. вучняў дамашнімі заданнямі (перан).
|| незак. перагружа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. перагру́зка, -і, ДМ -зцы, ж.
|| прым. перагру́зачны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Перагрузачныя работы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́шук, -у, мн. -і, -аў, м.
1. мн. Дзеянні таго, хто шукае, адшукванне каго-, чаго-н.
У пошуках прыстанішча.
2. часцей мн. Разведачныя работы па выяўленні чаго-н. (спец.).
Геалагічныя пошукі.
3. Разведка, разведвальная баявая аперацыя (спец.).
Начны п.
|| прым. по́шукавы, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)