Verbum

разадра́ць, -здзяру́, -здзярэ́ш, -здзярэ́; -здзяро́м, -здзераце́, -здзяру́ць; -здзяры́; -задра́ны; зак. (разм.).

1. каго-што. Рэзкім рухам раздзяліць на часткі; парушыць што-н. цэлае, зрабіць драным.

Р. паперу на дробныя кавалкі.

Р. плашч.

2. каго. Пазбавіць жыцця (пра драпежных жывёл, птушак).

Воўк разадраў авечку.

3. што. Нанесці рану, драпіну.

Р. нагу аб дрот.

|| незак. раздзіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

задаво́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -во́ль; -лены; зак.

1. каго-што. Выканаць чые-н. патрабаванні, пажаданні і пад.

З. попыт спажыўцоў.

З. просьбу.

2. што. Заспакоіць, наталіць.

З. смагу.

З. апетыт.

3. каго (што). Даць, прынесці каму-н. задавальненне.

Яго адказ мяне цалкам задаволіў.

|| незак. задавальня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. задавальне́нне, -я, н. і задаво́ленне, -я, н.

зандзі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; незак., каго-што.

1. Даследаваць зондам (у 1 знач.; спец.).

2. перан. Папярэдне высвятляць што-н. у каго-н. (кніжн.).

◊

Зандзіраваць глебу (кніжн.) — тое, што і зандзіраваць (у 2 знач.).

|| зак. пазандзі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй (да 2 знач.).

|| наз. зандзі́раванне, -я, н. і занда́ж, -у, м. Зандзіраванне раны. Зандаж глебы. Зандаж печані.

засла́ць¹, зашлю́, зашле́ш, зашле́; зашлём, зашляце́, зашлю́ць; зашлі́; засла́ны; зак., каго-што.

1. Адаслаць далёка ці не па прызначэнні.

З. на край свету.

2. Паслаць з якой-н. скрытай, тайнай мэтай.

З. агентаў.

3. Адправіць, пераслаць каму-н., цераз каго-н. (разм.).

З. гасцінцы родным цераз знаёмага.

|| незак. засыла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. засы́лка, -і, ДМ -лцы, ж.

інтэрні́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак. (спец.).

1. каго-што. У міжнародным праве: пазбавіць (пазбаўляць) свабоды перамяшчэння і выхаду з тэрыторыі краіны (іншаземцаў, грамадзян або суднаў ваюючай краіны да заканчэння вайны), а таксама прымусова затрымаць (затрымліваць) войскі, якія ўступілі на тэрыторыю нейтральнай дзяржавы.

2. каго (што). Падвергнуць (падвяргаць) часоваму арышту, ізаляцыі.

|| наз. інтэрні́раванне, -я, н.

кружы́ць, кружу́, кру́жыш, кру́жыць; кру́жаны; незак.

1. каго-што. Застаўляць рухацца па крузе.

К. у танцы каго-н.

2. Тое, што і кружыцца (у 2 знач.).

Бусел кружыў над старой ліпай.

3. Блукаць, хадзіць, збіўшыся з дарогі.

Тры гадзіны кружыла па сасонніку.

4. Тое, што і кружыцца (у 3 знач.).

На вуліцы кружыла мяцеліца.

|| наз. кружэ́нне, -я, н.

купі́ць, куплю́, ку́піш, ку́піць; ку́плены; зак.

1. каго-што. Набыць за грошы ці за іншыя каштоўнасці.

К. кнігу.

На базары розуму не купіш (прыказка).

2. каго (што). Схіліць на свой бок подкупам, абяцаннямі і пад.; падкупіць.

Справядлівага чалавека не к.

|| незак. купля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. ку́пля, -і, ж. (да 1 знач.) і купля́нне, -я, н. (да 1 знач.).

по́бач.

1. прысл. Адзін каля аднаго.

Мужчыны ішлі п.

2. прыназ. з Р. Блізка каля каго-, чаго-н., поруч з кім-, чым-н.

Ісці п. воза.

◊

Побач з (са), прыназ. з Т —

1) зусім блізка ля каго-, чаго-н.

Наша хата стаіць п. са школай;

2) адначасова, разам з чым-н.

П. са складаннем слоўніка праводзілася манаграфічнае апісанне лексікі.

падкупі́ць, -куплю́, -ку́піш, -ку́піць; -ку́плены; зак.

1. каго (што). Схіліць на свой бок грашамі, падарункамі.

П. сведак.

2. перан., каго (што). Выклікаць чым-н. сімпатыю да сябе.

П. усіх сваёй шчырасцю.

3. што і чаго. Купіць дадаткова ў невялікай колькасці.

П. прыпраў для кансервавання.

|| незак. падкупля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. по́дкуп, -у, м. (да 1 знач.).

палява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; незак.

1. на каго, каго, за кім і без дап. Займацца паляваннем.

П. на ваўкоў.

Ён паляваў мядзведзя.

П. за перапёлкамі.

П. за варожым разведчыкам (перан.).

2. перан., за кім-чым або на што. Старацца раздабыць, атрымаць, украсці што-н. (разм.).

П. за рэдкай кнігай.

3. Знаходзіцца ў стане цечкі (пра жывёлу; спец.).