мурава́ць
(польск. murować, ад ням. mauren)
будаваць з цэглы або каменю, змацоўваючы цэментам або глінай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ка́рта, ‑ы, ДМ карце; Р мн. карт; ж.
1. Зменшаны чарцёж зямной паверхні або яе часткі з пераважным улікам тых або іншых спецыяльных прымет. Геаграфічная карта. Тапаграфічная карта. Лінгвістычная карта. // Чарцёж зорнага неба або паверхні планеты. Астранамічная карта. Карта Месяца.
2. Адзін з цвёрдых папяровых лісткоў, якія складаюць набор (калоду) для гульні і адрозніваюцца паміж сабой па намаляваных на іх умоўных фігурах або ачках чатырох масцей. Калода карт. Тасаваць карты. Казырная карта. // мн. (ка́рты, карт). Гульня пры дапамозе такіх лісткоў. Гуляць у карты. □ Вечарамі зімой збіраліся малінаўцы да каго-небудзь на вячоркі, бесперапынна курылі і рэзаліся ў карты — у воза або ў дурня. Чарнышэвіч.
3. Ліст паперы, бланк, які трэба запоўніць спецыяльнымі звесткамі. Санаторная карта. Тэхналагічная карта.
•••
Контурная карта — геаграфічная карта, на якую нанесены абрысы вадаёмаў і сушы без назвы іх.
Нямая карта — вучэбная геаграфічная карта без абазначэння назваў.
Сінаптычная карта — геаграфічная карта, на якую нанесены звесткі аб надвор’і, атрыманыя адначасова ў розных месцах (служыць для прадказання надвор’я).
Зблытаць карты гл. зблытаць.
(І) карты ў рукі каму — пра таго, хто мае ўсе магчымасці, умовы для чаго‑н.
Карта (стаўка) біта — пра чый‑н. пройгрыш, правал.
Раскрыць карты гл. раскрыць.
Скласці карты гл. скласці.
Ставіць на карту гл. ставіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Карбо́ўка ’драўляны зубчасты валік або кольца для ціснення штрыхоў на сырым посудзе’ (Крыв., Вяр.), да карбаваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Каро́нкі ’карункі’ (Бяльк., ЭШ), ’ленты або карункі, якія нашываліся ўнізе спадніцы’ (Сцяшк.). Запазычанне з польск. koronka ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ні́збіна (нізьбіна) ’нізіна’ (рэч., Нар. сл.). Магчыма, ад незафіксаванага *нізьба ’нізкае месца, нізіна’ або кантамінацыя нізіна × лажбіна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пата́й ’тайна’ (Нас.), нагайкі ’употай’ (раг., Сл. ПЗБ). З упатай або у потай. Да таіць, таіцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́канаць (БРС, Нас., Яруш.; КЭС, лаг.; Касп., Бяльк.). Запазычанне або структурная калька польск. wykonać. Гл. таксама канаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выкіда́нка ’стаўная аднасценная або трохсценная сетка’ (Крыв.). Утварэнне ад выкіданы пры дапамозе суф. ‑ка. Апошняе да выкідаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вымо́га ’просьба з пагрозай’ (КЭС, лаг.). Бязафікснае ўтварэнне ад вымагаць (гл.) або запазычанне з польск. wymoga ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Галду́н ’варэнік з мясам або грыбамі’ (Шат.). Шатэрнік (там жа) выводзіць гэта слова з польск. kołdun, kołduny.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)