тэрытарыя́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да пэўнай зямельнай прасторы, да тэрыторыі, звязаны з ёй. Тэрытарыяльныя межы. Тэрытарыяльная цэласнасць. // Звязаны з дадзенай, пэўнай тэрыторыяй, мясцовы. Тэрытарыяльныя дыялекты. Тэрытарыяльная партыйная арганізацыя.
•••
Тэрытарыяльныя воды — частка мора ці акіяна, на якую распаўсюджваецца суверэнітэт прыбярэжнай дзяржавы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каці́ць несов., в разн. знач. кати́ть;
к. шар — кати́ть шар;
к. та́чку — кати́ть та́чку;
мо́ра ко́ціць хва́лі — мо́ре ка́тит во́лны;
к. на веласіпе́дзе — кати́ть на велосипе́де
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
узро́вень, -ро́ўню м., прям., перен. у́ровень;
на ўзро́ўні мо́ра — на у́ровне мо́ря;
высо́кі ідэ́йны ўзро́вень — высо́кий иде́йный у́ровень;
◊ на ўзро́ўні (быць, знахо́дзіцца) — на у́ровне (быть, находи́ться)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ву́сце Месца ўпадзення ракі ў другую раку, возера, мора (БРС). Тое ж вусцень (Касц. Бяльк.).
□ в. Вусце Чэрв., пас. Вусце каля в. Аздамічы Стол., ур. і воз. Вусці Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
АКЧАКА́Я, Акджакая,
бяссцёкавая ўпадзіна на ПнЗ пустыні Каракумы, самая глыбокая ў Туркменіі. Даўж. каля 50 км, шыр. каля 6 км, адносная глыб. 200 м. Дно ўпадзіны ляжыць на 81 м ніжэй за ўзровень мора.
т. 1, с. 224
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
сці́шыцца, -шуся, -шышся, -шыцца; зак.
1. Стаць больш павольным (пра рух машыны).
Машыны сцішыліся.
2. Пра гукі, шумы: стаць цішэйшым, бясшумным; сціхнуць.
У зале сцішыліся гукі акардэона.
Перад навальніцай усё сцішылася.
3. Перастаць хвалявацца; супакоіцца, змоўкнуць.
Дзіця паплакала і сцішылася.
4.(1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра з’явы прыроды: паменшыцца ў сіле; спыніцца.
Раніцай дождж сцішыўся.
5. Прыйсці ў стан нерухомасці, спакою.
Мора к вечару сцішылася.
|| незак. сці́швацца, -аюся, -аешся, -аецца і сціша́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пра́мара, параўн. у замове: на моры, на прамары стаіць дуб кракарысты, на ім дванаццаць какатоў (светлаг., SOr, 39, 354). Да мора (гл.) з прыстаўкай пра́‑, што выступае ў традыцыйнай формуле замоў і, відаць, мае функцыю ўзмацнення ў адрозненне ад польск. pramorze, чэш. pramoře, серб.-харв. pramore, дзе прэфікс мае значэнне ’першасны, даўні’, параўн. ESSJ, 1, 206. Гл. пра-. параўн. таксама пралес, калі́сь‑пракалі́сь ’вельмі даўно’ (б.-каш., ГЧ), праколісні (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мальва́зія
(іт. malvasia, ад Malvasia = назва горада ў Грэцыі)
салодкае вінаграднае віно, якое вырабляецца на астравах Міжземнага мора і на поўдні Еўропы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
плато́
(фр. plateau, ад plat = плоскі)
невысокае ўзвышша з роўнай паверхняй або раўніна, узнятая над узроўнем мора на 200 м і вышэй.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
про́странь, ‑і, ж.
Абл. Прастор (у 1 знач.). [Паруснік] белым лебедзем плыве па сіняй пространі мора. Самуйлёнак. Не паспее згусціцца цемра на палявой пространі, не пагасне бледная палоска на паўднёвым захадзе,.. як ужо святлее ўсход. Хадкевіч. Сям-там плывуць над сіняй пространню белыя парусы. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)