карбу́нкул
(лац. carbunculus = вугольчык)
1) уст. каштоўны камень чырвонага колеру, чырвоны гранат;
2) гнойнае запаленне глыбокіх слаёў скуры і падскурнай клятчаткі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рубі́н
(с.-лац. robinus, ад лац ruber = чырвоны)
мінерал класа вокіслаў і гідравокіслаў, які з’яўляецца разнавіднасцю карунду, каштоўны камень чырвонага колеру.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
селені́т
(гр. selenites = месячны камень)
мінерал класа сульфатаў, разнавіднасць гіпсу залаціста-жоўтага або белага колеру, што ідзе на мастацка-бытавыя вырабы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Булы́шка лугавое ўзвышша’ (Касп.). Параўн. рус. дыял. булы́га ’дзікі камень, валун; палка, дубіна; пустэча’. Краўчук, БЛ, 1975, 7, 67. Аснова бул‑ лічыцца роднаснай з рус. і інш. булава́, ням. Beule ’шышка’. Гл. Ільінскі, РФВ, 61, 240; Праабражэнскі, 1, 52–53; Фасмер, 1, 239. Гл. яшчэ Шанскі, 1, Б, 223.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гару́н ’губа’ (Шатал., Сл. паўн.-зах.): «Гарун — чорны грыб… Губу з гаруну выраблялі…; на камень гарун лажылі, патом сячом, сячом, гарун загараўся — і закурыць можна». Здаецца, з *гору́н (< *gorěti). У Яшкіна зафіксавана значэнне ’дрэва з нарастам, які ідзе на выраб труту’. Падрабязна Трубачоў, Эт. сл., 7, 50–51.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
асту́г Месца, дзе ўбіты невысокі кол для прывязвання лодак, вялікі камень з жалезным прабоем ці калода, якая служыць для гэтай мэты (Зах. Дзвіна).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
капа́льня Месца, дзе капаюць гліну, пясок, вапнавы камень і інш. (БРС). Тое ж я́мка (Слаўг.).
□ ур. Капальні (пясчаны кар'ер) каля в. Ржаўка Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
ска́лка Цвёрды камень, крэмень, які ідзе на выраб млынавых камянёў, а раней скарыстоўваўся для здабывання агню; залежы крэменю (БРС). Тое ж скалі́ца (Віц.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
прывярну́ць, ‑вярну, ‑вернеш, ‑верне; зак., каго-што.
1. Павярнуўшы, прыперці, прыхіліць да чаго‑н.; прываліць. Прывярнуць камень да плота. □ Бацька прывярнуў к сцяне падважнік. Чорны.
2. Разм. Тое, што і прываражыць. Дамянік просіць варажбітку, якая з’яўляецца ўвасабленнем лёсу, прывярнуць да яго Ганну. Гіст. бел. сав. літ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́рысты, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае поры (у 1 знач.). Імгненне — і зноў былі перада мною.. глыбокія, як бы выразаныя нажом, маршчыны ля пухлага порыстага носа. Савіцкі.
2. Які мае поры, пустоты. Камень, на якім Віця сядзеў, быў круглы, нібы палявы валун, і порысты, як вапняк. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)