ітатсі́
(яп. itatsi)
драпежны звярок сям. куніц, пашыраны ў Японіі; жыве каля вады, жывіцца дробнымі грызунамі, рыбай і птушкамі; аб’ект пушнога промыслу; японскі каланок.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
калькі́ты
(ад лац. calx, -lcis = вапна)
намнажэнне вуглякіслага кальцыю ў месцах выхаду насычаных кальцыем грунтавых вод (у азёрах, балотах, каля крыніц); прэснаводныя вапнавыя адклады.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эпі-
(гр. ері = на, над, пры, пасля)
першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае размяшчэнне зверху ці каля чаго-н., следаванне за чым-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Кушо́т ’сівец, Nardus L.’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. літ. kešetys ’трава, падобная на хвошч’ (Сл. паўн.-зах., 2, 596; Шатал.), параўн. літ. kūšažole, kūšgemriai ’шорсткая трава, якая расце каля балота’, kušenos ’рэшткі саломы або сена’ (Весці, 1969, 4, 125). Балтызм.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перасо́лка ’планка, якой змацоўваюцца ножкі стала’ (Касп.; в.-дзв., рас, Шатал.), пырысоля, пырысюл ’жэрдка пад столлю каля печы для прасушкі адзення’ (драг., Нар. сл.). З перасоў (гл. далей): капцовае ‑ў успрымалася як паходнае з *-/ъ (напр., *bу!ь > оуў ’быў’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́та ’заменнік воўка (у загадцы)’: ішоў тота каля плота (Барад.). Відаць, захаванае ў фальклоры ст.-бел. тотъ ’той’ з першаснага тъ‑тъ або то‑тъ (дзе то выводзіцца з ускосных склонаў займенніка параўн. Карскі 2-3, 86–87, 90). Гл. той.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разлютава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад разлютаваць.
2. Які прыйшоў у лютасць, злосны, раз’юшаны. Карла ўжо справіўся злезці з каня, узысці на паром, агледзець кожную шчыліну і, нікога не ўбачыўшы, зноў узлез на каня і праскочыў каля .. [сялян] страшным разлютаваным д’яблам. Зарэцкі. Разлютаваны Лявон як крутнуўся, дык тры Алішэўцы разляцеліся, што тыя трэскі. Сабаленка. // Які вырашае лютасць, злосць. А цешча, седзячы каля .. [Глашы], падцяўшы губы, зняважліва свідравала зяця разлютаваным позіркам. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запаво́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад запаволіць.
2. у знач. прым. Больш павольны, чым звычайна. Запаволеная кіназдымка. □ Валодзя спыніўся каля самай вады, паглядзеў на запаволеную плынь. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віхля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.
Разм. Рухацца, хістаючыся з боку ў бок. Віхляцца пад цяжарам ношы. □ На тым, лугавым, беразе гарэў касцёр, і каля яго віхляліся фантастычныя постаці. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аку́рак, ‑рка, м.
Рэшта выкуранай або недакуранай папяросы, цыгары; недакурак. Каля пасцелі стаяў кволенькі столік, на ім было некалькі кніг, пустая папяровая скрынка ад гільз ды пара акуркаў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)