до́ўгі, -ая, -ае.
1. Працяглы ў прасторы, які мае вялікую даўжыню (у 1 знач.).
Д. шлях.
2. Працяглы ў часе.
Д. дзень.
Доўга (прысл.) чакаць.
◊
Доўгія рукі ў каго (разм., неадабр.) — пра таго, хто мае схільнасць да кражы, захопу.
Доўгі рубель (разм., неадабр.) — вялікі лёгкі заробак.
Адкладваць у доўгую скрынку (неадабр.) — адкладваць якую-н. справу на доўгі час.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ча́ша, -ы, мн. -ы, чаш, ж.
1. Старадаўняя круглая пасудзіна для піцця; кубак для віна (уст., паэт.).
Сярэбраная ч.
2. Якая-н. пасудзіна, ёмішча круглай формы.
У бронзавай чашы гарэў Вечны агонь.
3. перан. Вялікі натуральны або штучны рэзервуар.
Сіняя ч. возера.
◊
Дом — поўная чаша — багаты, заможны.
Перапоўніць чашу цярпення (высок.) — пазбавіць сіл, магчымасці цярпець, выносіць што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ratio [ˈreɪʃiəʊ] n. (pl. -os) прапо́рцыя; суадно́сіны;
The population contains a very high ratio of young people. Вельмі вялікі працэнт насельніцтва складае моладзь.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Гмах ’вялікі будынак’ (БРС). Слова гэта было ўжо ў ст.-бел. мове. Параўн. кгмахъ, гмахъ, дмахъ (з XVI ст.) ’будынак, пакой’ (гл. Булыка, Запазыч.). Крыніцай слова з’яўляецца польск. gmach ’вялікі будынак’, таксама ’кватэра’ (а гэта з ням., дакладней, с.-в.-ням. gemach). Гл. Слаўскі, 1, 297.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тайфу́н
(англ. typhoon, ад кіт. taj fung = вялікі вецер)
трапічны цыклон вялікай разбуральнай сілы.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
◎ Плёскаўка, плёцкаўка ’вялікі драўляны молат для разбівання камякоў на полі’ (Касп.). Да плёскаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
галашчо́к, ‑у, м.
Абл. Вялікі мароз з ветрам (звычайна ў пачатку зімы да выпадзення снегу). Вось аднойчы ўдарыў галашчок, падзьмуў халодны, сіберны вецер і аднекуль прыгнаў цёмныя, нізкія хмары. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
драцяны́, ‑ая, ‑ое.
Зроблены з дроту. Драцяная агароджа. Драцяная сетка. // перан. Пругкі, каляны, падобны на дрот. Каля.. [Аркадзя Цімафеевіча] круціўся, цёрся аб ногі вялікі сібірскі кот, шэры, з доўгімі драцянымі вусамі. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калю́га, ‑і, ДМ ‑люзе, ж.
Ямка на дарозе, выбітая коламі, звычайна з вадой, граззю. Заглушэў зусім вялікі стары шлях. Размыты з бакоў веснавымі ручаямі, пакарабачан даўнымі засохлымі калюгамі. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неабся́жны, ‑ая, ‑ае.
Вялікі па працягласці, памерах; бязмежны. Пад сінім небам залацяцца неабсяжныя нівы. В. Вольскі. Дыхне ветрык і бягуць прыбоем жытнёвыя хвалі ў неабсяжную даль да самага небасхілу. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)