Кама́шы ’чаравікі з паўхалявамі’ (Мат. Гродз., Сцяшк., Бес.; смал. КЭС; гарад., в.-дзвін., докш., брасл. Сл. паўн.-зах.), кыма́шы ’тс’ (Бяльк.), ’мужчынскія чаравікі, туфлі з гумавымі ўстаўкамі па баках, без шнуроўкі’ (ТСБМ), ’жаночыя чаравікі на шнурках, на гузіках, з гумкамі’ (вілен., гродз., смарг., Сл. паўн.-зах.). Тое ж гама́шы (дзятл., паст., Сл. паўн.-зах.). З ням. Kamasche і больш новага Gamasche (магчыма, праз пасрэдніцтва польск. мовы) < франц. gamache < праванс. gamacho < ісп. guadamaci ’ціснёная скура’ < араб. gadāmasī ’скура з горада Gadames (у Трыпалі)’. (Клюге₁₁, 184; Даза, 353; Слаўскі, 2, 36).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шып¹, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Востраканцовы выступ, нарасць на целе некаторых жывёл.
2. Невялікі выступ на чым-н.
Чаравікі з шыпамі.
Склеіць што-н. на шыпах (устаўляючы шыпы ў пазы).
|| прым. шыпавы́, -а́я, -о́е (да 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бу́цы
(англ. boots)
чаравікі з шыпамі на падэшвах для гульні ў футбол.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кама́шы, ‑аў; адз. камаш, ‑а, м.
Разм. уст. Мужчынскія чаравікі, туфлі (першапачаткова чаравікі з гумавымі ўстаўкамі па баках, без шнуроўкі). Хлопец чамусьці прыбраўся як на вечарынку: цёмна-шэрыя каверкотавыя штаны навыпуск.., старанна наглянцаваныя камашы. Хадкевіч. Міхалка падняў нагу і паказаў жоўтыя падношаныя камашы на тоўстай скураной падэшве. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
śniegowce
мн. боцікі; чаравікі (цёплыя)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
шнурава́ць несов., в разн. знач. шнурова́ть;
ш. чараві́кі — шнурова́ть боти́нки;
ш. інвента́рную кні́гу — шнурова́ть инвента́рную кни́гу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Рыму́нкі ’самаробныя чаравікі’ (Сцяшк. Сл.). Гукапераймальнае слова, утворана ад ры́мкаць (гл.), як паку́нкі, справу́нкі (Пра словаўтваральны тып гл. Сцяцко, Афікс. наз., 69, 90).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разле́злы, -ая, -ае (разм.).
1. Які падраўся, пранасіўся, разваліўся (пра адзенне, тканіну і пад.).
Р. мех.
Чаравікі мелі р. выгляд.
2. Вельмі прамоклы, размоклы; раскіслы.
Разлезлая папера.
3. Які страціў фігуру, празмерна растаўсцеўшы; распоўзлы.
Яго постаць здавалася нейкай бясформеннай, разлезлай.
|| наз. разле́зласць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вузкано́сы, ‑ая, ‑ае.
1. З вузкім носам. Вузканосае судна.
2. Разм. З вузкім наском, носікам (пра абутак, пасудзіну і пад.). Вузканосыя чаравікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зачэ́рпнуцца, ‑нецца і зачарпну́цца, ‑нецца; зак.
Разм. Набрацца пры чэрпанні (аб чым‑н. вадкім, сыпкім). Зачэрпнулася поўнае вядро вады. Зачарпнулася пяску ў чаравікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)