Агулы́м-быза́р ’бязладдзе’ (Арх. Бяльк.). Першая частка да агул, другая — цюрк. bazar.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Карга́ ’старая’ (ТСБМ), рус. корга ’старуха’. Запазычанне з цюрк. karga (Бернекер, 490).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бай

(цюрк. baj)

буйны землеўладальнік у дарэвалюцыйнай Сярэд. Азіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

джыгі́т

(цюрк. džigit)

умелы, спрытны, адважны яздок на кані.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дэхка́нін

(ад цюрк. dihqan = вясковы)

селянін у Сярэд. Азіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Башлы́к ’башлык; тое, што надзяваюць на галаву паверх шапкі’ (БРС, Сцяшк. МГ, Сакал., Інстр. I, Сцяц. Нар., Шат.). Рус. башлы́к, укр. башли́к (з XVIII ст.). Запазычанне з цюрк. моў (параўн. цюрк. bašlyk, да baš ’галава’), Фасмер, 1, 139. Некаторыя новыя дэталі дадае Шанскі, 1, Б, 63.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

БАРХА́НЫ

(цюрк.),

мацерыковыя дзюны, паўмесяцавыя або серпападобныя ўзгоркі з сыпкага, навеянага ветрам пяску. Характэрныя для пясчаных пустыняў. Наветраны схіл барханаў выпуклы ў плане, доўгі, пакаты (5—14°), падветраны — увагнуты, кароткі, стромкі (30—33°), пераходзіць у выцягнутыя «рогі». Выш. да 10—20 м, зрэдку 40 м. Звіваючыся, утвараюць барханныя ланцугі. Пад уздзеяннем ветру перамяшчаюцца да сотняў метраў за год.

т. 2, с. 322

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ба́сма ’фарба басма’. Рус. ба́сма. Лічыцца запазычаннем з цюрк. моў (basma). Так Сл. ін. слов, 96. Але націск сведчыць аб пасрэдніцтве іншых моў (дакладна невядома якіх).

Басма́ ’пячатка, знак і да т. п.’ Ст.-рус., рус. басма́, укр. басма́ (< рус.). Запазычанне з цюрк. моў (цюрк. basma ’набіўное палатно, тканіна’, ад basmak ’ціснуць, друкаваць’). Параўн. яшчэ ўкр. ба́сма ’чорная шаўковая хустка’, балг. басма́ ’набіўное палатно’, серб.-харв. ба̀сма ’тс’. Бернекер, 45; Фасмер, 1, 131; БЕР, 1, 35; Дзмітрыеў, Тюрк. эл., 19; Рудніцкі, 85.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ата́ра

(цюрк. otar = паша; гурт авечак)

вялікі гурт авечак; чарада.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

каба́н

(цюрк. kaban)

1) самец свінні; парсюк;

2) дзік, вепр.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)