матну́цца сов.
1. мотну́ться; качну́ться;
2. мелькну́ть, промелькну́ть;
мі́ма акна́ ~ну́ўся цень — ми́мо окна́ мелькну́ла (промелькну́ла) тень
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
shadow2 [ˈʃædəʊ] v.
1. кіда́ць цень, зацямня́ць
2. высо́чваць, хадзі́ць па пя́тах;
He was shadowed by the police. Паліцыя ішла па ягоных слядах.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
со́хлы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Сухі, высахлы. Сохлае лісце. Сохлае дрэўца. □ Жабулька скокнула пад куст вярбы, У лісце сохлае, дзе цень рабы. Пысін. Схілялі вербы сохлае суччо. Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вандро́вішча, ‑а, н.
Месца вандроўкі, прыстанішча вандроўнікаў. І вось ужо за мной рака, Агні вандровішчаў знаёмых, І вось мой цень на ледніках, І голас на вяршынях стромых! Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пало́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Лопаць час ад часу. У цень пазашывалася ўсё жывое: у вішняку, дакапаўшыся аж да самага карэння, ляніва палопвалі крыл[а]мі разамлелыя куры. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уно́чы, прысл.
У начны час, ноччу. Нас паліла сонца ўдзень, Халадзіў уночы цень. Бядуля. Вітанне таму, хто ў суровыя годы Не ведаў спакою ні ўдзень, ані ўночы. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заплю́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.
Разм. Закрыць, заплюшчыць (вочы). Святло адпаўзло да дзвярэй, і з гэтым цень знік, а каб звыкнуцца з цемрай камеры, Крумінскі заплюснуў вочы. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
схісну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
Злёгку хіснуцца; трохі зрушыцца, скрануцца з месца. Цішыня. Не схіснуцца яліны. Колас. Цень схіснуўся, і ў дзвярах паказалася бабка Югася. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слі́згаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Рухацца па гладкай, слізкай паверхні.
Палазы лёгка слізгаюць па ўтаптаным снезе.
2. перан. Плаўна, лёгка рухацца, перамяшчацца.
Паплавок слізгае па люстранай паверхні возера.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Плаўна пераходзіць з прадмета на прадмет (пра цень, святло і пад.).
Сонечны зайчык слізгае па сцяне.
|| аднакр. слізгану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. слі́зганне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
журбо́тнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і журботнага. Журботнасць мелодыі. □ Цябе не агорне журботнасці цень, Калі будзе працай напоўнены дзень. Бялевіч. Гэта дзейнічае на Любіну душу — задуменнасць і журботнасць апаноўваюць ёю. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)