разбуры́цца сов.

1. разру́шиться, развали́ться;

хлеў ~ры́ўся — сара́й разру́шился;

2. перен. разру́шиться, развали́ться, распа́сться;

надзе́і ~ры́ліся — наде́жды разру́шились;

гаспада́рка ~ры́лася — хозя́йство разру́шилось (развали́лось);

сям’я́ ~ры́лася — семья́ распа́лась

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

БЯЗЛЮ́ДАЎ Артур Іосіфавіч

(28.4.1934, г. Барань Аршанскага р-на Віцебскай вобл. — 16.1.1996),

дзярж. дзеяч Беларусі, вучоны-эканаміст. Д-р эканам. н. (1985), праф. (1988). Скончыў ВПШ пры ЦК КПСС (1963). З 1955 на з-дзе «Чырвоны барацьбіт» у Оршы. У 1957—70 на парт. і камсамольскай рабоце. У 1973—86 міністр жыллёва-камунальнай гаспадаркі БССР. З 1994 рэктар Бел. недзярж. ін-та кіравання, фінансаў і эканомікі і недзярж. ін-та дзелавога адміністравання. Даследаваў праблемы аптымізацыі сістэм кіравання капітальнага буд-ва і гар. гаспадаркі. Дэп. Вярх. Савета Беларусі ў 1975—85.

Тв.:

Стимулирование эффективности и качества труда в ремонтно-строительном производстве. Мн., 1976;

Слагаемые эффективности: Соц.-экон. очерк. Мн., 1982;

Жилищно-коммунальное хозяйство: Проблемы управления. М., 1990.

В.І.Пепяляеў.

т. 3, с. 394

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

развалі́ць сов.

1. прям., перен. развали́ть; разру́шить;

р. касцёр дроў — развали́ть поле́нницу дров;

р. гаспада́рку — развали́ть хозя́йство;

2. разг. (сильно поранить, рассечь) раскрои́ть;

р. нагу́ сяке́рай — раскрои́ть но́гу топоро́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тепли́чный прям., перен. цяплі́чны;

тепли́чный цвето́к прям., перен. цяплі́чная кве́тка;

тепли́чное расте́ние прям., перен. цяплі́чная раслі́на;

тепли́чное хозя́йство цяплі́чная гаспада́рка;

тепли́чные культу́ры цяплі́чныя культу́ры;

тепли́чное воспита́ние перен. цяплі́чнае выхава́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паказа́льны

1. в разн. знач. показа́тельный; (полный значения — ещё) знамена́тельный; примеча́тельный;

~ная гаспада́рка — показа́тельное хозя́йство;

п. суд — показа́тельный суд;

п. факт — показа́тельный (знамена́тельный, примеча́тельный) факт;

2. (служащий для указания) указа́тельный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

натура́льный в разн. знач. натура́льны;

натура́льная шко́ла лит., ист. натура́льная шко́ла;

натура́льное хозя́йство эк. натура́льная гаспада́рка;

натура́льная за́работная пла́та эк. натура́льная зарабо́тная пла́та;

натура́льный ряд чи́сел мат. натура́льны рад лі́каў;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ГІДРАМЕЛІЯРАЦЫ́ЙНЫЯ ЗБУДАВА́ННІ,

збудаванні для рэгулявання ўзроўняў і расходаў грунтавых або паверхневых вод, змены напрамку, паскарэння ці запавольвання іх руху з мэтай паляпшэння воднага рэжыму глеб і грунтоў у неспрыяльных прыродных умовах. Бываюць: рачныя, вадасховішчныя (азёрныя) і сеткавыя (на каналах); грунтавыя (земляныя), бетонныя, жалезабетонныя, керамічныя, метал., з сінт. матэрыялаў.

Паводле мэтавага прызначэння падзяляюцца: на гідрамеліярацыйныя збудаванні для забору вады (фільтры- і калодзежы-паглынальнікі, трубчастыя дрэны, каптажы, вертыкальныя свідравіны, шахтавыя калодзежы, асушальнікі, вадазборныя і лоўчыя каналы, водазаборы); адводу і падачы вады (калектары, праводныя, магістральныя, разгрузачныя, адводныя, перахапляльныя і нагорныя каналы, водапрыёмнікі, трубаправоды, гідратэхнічныя тунэлі, вадавыпускі, вадаспускі, паліўныя барозны і палосы, латакі, помпавыя станцыі); рэгулявання расходаў і ўзроўняў вады ў каналах (шлюзы- і трубы-рэгулятары, калодзежы-рэгулятары, вадавыпускі); спалучэнні па вышыні розных узроўняў дна канала (вусці калектараў, быстратокі, перапады, перападныя калодзежы); аховы тэрыторыі ад высокіх вод адкрытых вадатокаў (дамбы, канцавыя скіды арашальных каналаў); збору, назапашвання і захоўвання паверхневых вод (вадасховішчы, рыбаводныя сажалкі, сажалкі-накапляльнікі, проціпажарныя вадаёмы, кальматажныя басейны, чэкі, грунтавыя дамбы і плаціны з бетоннымі вадазлівамі, вежавымі вадаскідамі, вадаспускамі, вадавыпускамі, быстратокамі, ступеньчатымі перападамі); вымярэння ўзроўняў і расходаў (назіральныя і аглядныя калодзежы, свідравіны, вадазлівы-вадамеры); пераходу праз вадатокі і глыбокія даліны (дзюкеры, акведукі, ліўнепрапускныя трубы); засцярогі каналаў ад заглейвання (адстойнікі); пераезду (пераходу) праз адкрытыя каналы (трубы-пераезды, масты, жывёлапрагоны, пешаходныя мосцікі); аховы водазабораў ад пападання рыбы (рыбазагараджальнікі) і інш.

На Беларусі канструкцыі гідрамеліярацыйных збудаванняў распрацоўваюцца і даследуюцца ў Бел. дзярж. ін-це па праектаванні водагасп. і меліярац. буд-ва, БПА, БСГА, Бел. НДІ меліярацыі і лугаводства, Цэнтр. НДІ комплекснага выкарыстання водных рэсурсаў і інш. Буд-ва гідрамеліярацыйных збудаванняў вядуць перасоўныя механізаваныя калоны канцэрна Белмеліявадгас.

Літ.:

Мелиорация и водное хозяйство: Справ. Т. 3. Осушение. М., 1985;

Мелиорация и водное хозяйство: Справ. Т. 6. Орошение. М., 1990.

М.М.Кунцэвіч.

т. 5, с. 229

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

се́льский

1. (прил. к село́) се́льскі;

се́льский сове́т се́льскі саве́т;

2. (живущий, работающий в деревне) вяско́вы, се́льскі;

се́льский учи́тель вяско́вы наста́ўнік;

3. (земледельческий) земляро́бчы; се́льскі;

се́льские рабо́ты земляро́бчыя рабо́ты;

се́льское хозя́йство се́льская гаспада́рка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

індывідуа́льны в разн. знач. индивидуа́льный;

~ныя я́касці ву́чняў — индивидуа́льные ка́чества ученико́в;

і. густ — индивидуа́льный вкус;

~ная гаспада́рка — индивидуа́льное хозя́йство;

~нае абслуго́ўванне — индивидуа́льное обслу́живание;

і. падыхо́д — индивидуа́льный подхо́д;

і. план — индивидуа́льный план;

○ і. перавя́зачны паке́т — индивидуа́льный перевя́зочный паке́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падарва́ць сов., в разн. знач. подорва́ть; (здоровье, силы — ещё) надорвать;

п. гаспада́рку — подорва́ть хозя́йство;

п. аўтарытэ́т — подорва́ть авторите́т;

п. здаро́ўе — подорва́ть (надорва́ть) здоро́вье;

п. мост — подорва́ть мост;

◊ п. жыво́т (жываты́) са сме́ху — подорва́ть живо́т (животы́) со́ смеху

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)