ту́мблер, ‑а, м.

Механічны пераключальнік, які выкарыстоўваецца для камутацыі ланцугоў кіравання ў электра- і радыётэхнічных прыборах. Віця падкруціў тумблер настройкі. Нешта чорнае, падобнае на лодку, прамільгнула сярод шэрых хваль. Шыцік.

[Англ. tumbler.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыфра́кцыя

(лац. diffractio = разломванне)

адхіленне хваль (светлавых, гукавых) пры сутыкненні з сустрэчнымі перашкодамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

мол, ‑а, м.

Партовае збудаванне ў выглядзе высокага і доўгага вала, якое засцерагае параходы ад марскіх хваль. Іліко і Гіго сядзелі на моле, на каменнай сцяне, што ішла далёка ў мора. Самуйлёнак.

[Іт. molo, ад лац. moles — насып.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дрыжа́нне ср.

1. дрожа́ние;

2. дрожа́ние; дрожь ж.;

1, 2 см. дрыжа́ць 1, 2;

3. тре́пет м., трепета́ние;

д. хваль — тре́пет волн

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыёмнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Апарат для прыёму чаго-н. (сігналаў, мовы, музыкі, адбіткаў і пад.) пры дапамозе гукавых або электрамагнітных хваль.

2. Тое, што і радыёпрыёмнік.

3. Прыстасаванне ў выглядзе ёмішча для чаго-н. (спец.).

Рыбны п.

4. Установа, якая часова прымае каго-н. (напр., дзяцей, што страцілі бацькоў) для далейшага размеркавання.

П.-размеркавальнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гідрафо́н

(ад гідра- + -фон)

прыбор для прыёму гукавых хваль, якія ўзнікаюць і распаўсюджваюцца ў вадзе.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ГЮ́ЙГЕНСА—ФРЭНЕ́ЛЯ ПРЫ́НЦЫП,

асноўны прынцып хвалевай оптыкі, які дае магчымасць вызначаць амплітуду (інтэнсіўнасць) хвалі ў кожным пункце, калі вядомыя яе амплітуда і фаза на якой-н. адвольнай паверхні. Першапачаткова сфармуляваны К.Гюйгенсам (1690), развіты з улікам інтэрферэнцыі А.Ж.Фрэнелем (1818), строгую матэм. фармулёўку Гюйгенса—Фрэнеля прынцыпу даў Г.Р.Кірхгоф (1882).

Паводле Гюйгенса—Фрэнеля прынцыпу кожны пункт хвалевай паверхні (фронту хвалі), якой у дадзены момант дасягнула светлавая хваля, з’яўляецца цэнтрам другасных (фіктыўных) кагерэнтных хваль, агінальная якіх у кожны наступны момант часу вызначае новую хвалевую паверхню. Інтэнсіўнасць святла ў пункце назірання вызначаецца вынікам інтэрферэнцыі другасных хваль. Пры гэтым амплітуда другасных хваль залежыць ад вугла паміж нармаллю да хвалевай паверхні ў цэнтры другаснай хвалі і напрамкам на пункт назірання. Гюйгенса—Фрэнеля прынцып выкарыстоўваецца пры рашэнні дыфракцыйных задач. Гл. таксама Дыфракцыя святла, Інтэрферэнцыя святла.

А.І.Болсун.

т. 5, с. 554

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

радыёхва́лі, ‑хваль; адз. радыёхваля, ‑і, ж.

Электрамагнітныя хвалі, якія распаўсюджваюцца на значную адлегласць без правадоў і скарыстоўваюцца для радыёсувязі і радыёвяшчання. Пакуль самалёт за секунду праляціць некалькі метраў, радыёхвалі могуць абысці вакол Зямлі некалькі разоў. «Маладосць».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

форт, ‑а, М ‑рце; мн. фарты, ‑оў; м.

Асобнае ўмацаванне ў сістэме крапасных збудаванняў; невялікая крэпасць. Устала сонца над шырокім Бугам. У люстры хваль адбіліся жыты І воблакі, што праплываюць цугам, І крэпасці разбітыя фарты. Танк.

[Фр. fort.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бало́метр

(ад гр. bole = прамень + -метр)

прыбор для вымярэння энергіі выпрамянення ў шырокім дыяпазоне даўжыні хваль.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)