órgeln

vi

1) ігра́ць на арга́не

2) ігра́ць як на катры́нцы

3) трубі́ць (пра аленя ў час гону)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Трубе́ль ‘трубач; той, хто трубіць’ (валож., ашм., Стан.). Рэдкае словаўтварэнне з суф. ‑ель назоўнікаў у якасці назвы асобы, “схільнай да пэўнага дзеяння” (Сцяцко, Афікс, наз., 38), магчыма, пад уплывам літоўскага суф. ‑ėlis, параўн. Атрэмбскі, Gramatyka, 2, 119. Да труба 1 (гл.); поўнае фармальнае супадзенне па паходжанні з в.-луж. trubjel ‘поўнае сцябло’, ‘комін’, гл. Шустар-Шэўц, 1535; параўн. таксама н.-луж. tšubal ‘труба’, чэш. trouble ‘комін’, што дае падставы для рэканструкцыі прасл. *trǫbjel ‘трубка’ (Сной₂, 785).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ту́тка ‘бляшаная трубка пры серах у калаўротку, праз якую праходзіць нітка’ (бельск., Ніва, 1979, 7 студз.). Запазычана як тэрмін, хутчэй за ўсё, з ням. Dütte ‘скручаны з паперы кулёк, трубка’ (Брукнер, 585), н.-в.-ням. Tüte, Tute ‘конусападобны скрутак з паперы’, ід. tut ‘тс’, праз. польск. tutka ‘тс’ і ў пераносных значэннях (Борысь, 655; Вінцэнц). Параўн. балг. ту́туля ‘цэўка’, якое семантычна — паводле значэння бліжэй да беларускага слова, што, на думку Куркінай (Этимология–1971, 77), можа ўзыходзіць да *tyti (гл. тыць) або мець мажлівую сувязь з чэш. мар. tutati ‘трубіць’, паводле Махэка₂ (662) — гукапераймальнага паходжання, аднак вузкая тэрміналагізацыя такія збліжэнні робіць малаверагоднымі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рог​I

1. заал. Horn n -(e)s, Hörner;

рогі мн. Gewéih n -(e)s -e;

2. муз. Horn n; Jágdhorn n;

трубі́ць у рог ins Horn stóßen*;

◊

аблама́ць каму-н рогі j-n kléinkriegen аддз. [únterkriegen];

наста́віць рогі каму-н. j-m Hörner áufsetzen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

hoot

[hu:t]

1.

n.

1) крык савы́

2) го́ласны крык

3) дро́бязь f.

2.

v.i.

1) крыча́ць (пра саву́)

2) гусьці́, гудзе́ць (пра гудо́к, сырэ́ну)

3) нездаво́лена крыча́ць, выкры́кваць

4) трубі́ць, сыгна́ліць кля́ксанам машы́ны

3.

v.t.

высьві́стваць, зганя́ць кры́камі з трыбу́ны

I don’t give a hoot — Я і ня дба́ю

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

адбо́й м.

1. (род. адбо́ю) в разн. знач. отбо́й;

а. паве́транай трыво́гі — отбо́й возду́шной трево́ги;

трубі́ць а. — труби́ть отбо́й;

2. (род. адбо́я) (инструмент) маркиро́вочный молото́к;

3. (род. адбо́я) (в санях) отво́д;

◊ адбо́ю няма́ — (ад каго, чаго) отбо́ю нет (от кого, чего);

дава́ць а. — дава́ть отбо́й;

біць а. — бить отбо́й, идти́ (пойти́) на попя́тный (на попя́тную)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Трубо́й ‘вертыкальна, прама, уверх, угору’ — жыты … ўсталі трубою (ТСБМ); дым валіць трубой (Сл. ПЗБ); сюды ж, відаць, у трубы віцца ‘вельмі добра расці’ (ТСБМ): Каб наша жыта / У трубы павілося (навагр., Песні нар. свят). Няясна; параўн. рус. труба́ трубо́ю валить (пра вялікую колькасць людзей, Даль). Хутчэй за ўсё, да труба 1 ‘сцябло збожжа перад калашэннем’, пра выключнае значэнне гэтай стадыі развіцця расліны для земляробаў сведчаць спецыяльныя тэрміны трубкава́нне ‘ўтварэнне сцябла ў злакавых, выхад у трубку’ (ТСБМ), укр. трубкува́ння ‘тс’, рус. трубить ‘выпускаць, утвараць сцябліну (пра расліны)’: озими уже трубят (Даль), а таксама сімвалічнае выкарыстанне трубы: «вечарам пасля вяртання з поля селянін браў трубу і пачынаў трубіць. Гэта рабілася для таго “щобы так трубыло жыто”, г. зн. каб забяспечыць добры ураджай» (Теодорович Н. И. Волынь в описании городов, местечек и сёл. Т. V. Почаев, 1903, 391). Паводле Талстых, у гэтым выпадку «народная этимология порождает … ритуал» (Слав. языкозн. X, 259–260).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Horn

n -(e)s, Hörner

1) рог (у розн. знач.)

j-m die Hörner stútzen — паабіва́ць каму́-н. ро́гі, збіць з каго́-н. пы́ху

2) ражо́к

ins ~ stóßen* — трубі́ць у рог

das ~ blásen* — ігра́ць на ражку́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

сбор м.

1. (действие) збор, род. збо́ру м.; неоконч. збіра́нне, -ння ср.;

сбор урожа́я збор ураджа́ю;

сбор демонстра́нтов збор дэманстра́нтаў;

2. в др. знач. збор, род. збо́ру м.;

в теа́тре по́лный сбор у тэа́тры по́ўны збор;

труби́ть сбор воен. трубі́ць збор;

ла́герный сбор воен. ла́герны збор;

3. мн. (приготовления) збо́ры, -раў ед. нет;

сбо́ры в доро́гу збо́ры ў даро́гу;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гаварыць, казаць, гаманіць / ціха, невыразна: мармытаць, муркаць, гугнець, гугнявіць / абменьваючыся думкамі: гутарыць, размаўляць, перагаворвацца, перамаўляцца, субяседнічаць; баіць, балбатаць, балабоніць, балабаніць, прастарэкаваць, лепятаць, лапатаць, ляпаць, пляскаць, бурчаць, плявузгаць, вякаць, чаўпці, вярзці (разм.); красамоўнічаць (разм. іран.) / абменьваючыся думкамі: зюзюкаць, дудукаць, тарабарыць, балакаць, сакрэтнічаць / на незразумелай мове: гергетаць (разм.); гуторыць, талкаваць, дзейкаць (абл.); выступаць, спяваць, трашчаць, барабаніць, бубніць, трубіць, гусці, рэзаць, сыпаць, плесці, несці, гарадзіць, малоць (перан.); брахаць, гаўкаць (перан., груб.) □ весці размову, весці гутарку, мець гутарку, весці гамонку, трымаць гаворку, перакідвацца словамі, трубіць у вушы, званіць ва ўсе званы, біць у бубен, распускаць язык, часаць язык, мазоліць язык, малоць языком, трапаць языком, мянціць языком, мянташыць языком, пераліваць з пустога ў парожняе, тачыць лясы, тачыць балясы, разводзіць балясы, разводзіць балачкі, разводзіць тары-бары

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)