дагле́дзець, -гле́джу, -гле́дзіш, -гле́дзіць; -гле́дзь; -гле́джаны; зак., каго-што.
1. Паклапаціцца аб кім-, чым-н., акружыць увагай, стварыць добры догляд.
Д. хворага.
Д. дзяцей.
2. Заўважыць, не выпусціць з-пад увагі (звычайна з адмоўем).
Не дагледзіш вокам — заплаціш бокам (прыказка).
|| незак. дагляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вы́думаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Вынайсці, стварыць; прыдумаць. Выдумаць новую гульню.
2. Прыдумаць што‑н. такое, што не адпавядае рэчаіснасці; схлусіць; нахлусіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калькава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак. і незак., што.
1. Зняць (знімаць) копію з чаго-н. пры дапамозе калькі (у 1 знач.).
К. чарцёж.
2. Стварыць (ствараць) слова або выраз па ўзоры іншамоўнага слова або выразу.
К. лацінскі выраз.
|| зак. скалькава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вы́працаваць, -цую, -цуеш, -цуе; -цуй; -цаваны; зак., што.
1. Зрабіць пэўную колькасць работы; вырабіць.
В. норму.
2. Стварыць, развіць, адпрацаваць.
В. план сумесных дзеянняў.
В. стойкі характар.
В. добры стыль.
|| незак. выпрацо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. выпрацо́ўванне, -я, н. і выпрацо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
узнаві́ць, -наўлю́, -но́віш, -но́віць; -но́ўлены; зак., што.
1. Стварыць нанава.
У. капітал.
2. Аднавіць, адрадзіць разбуранае.
У. горад.
3. Пачаць зноў перапыненае.
У. знаёмства.
4. Аднавіць, паўтарыць у копіі: творча аднавіць.
У. што-н. у памяці.
У. партрэт.
|| незак. узнаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. узнаўле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
імабілізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.
Стварыць (ствараць) нерухомасць (спакой) пашкоджанай ці хворай частцы цела, каб пазбегнуць паўторнага пашкоджання або з лячэбнай мэтай.
[Ад лац. immobilis — нерухомы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбуйні́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; ‑нім, ‑ніце; зак., што.
Падзяліўшы, расчляніўшы, стварыць з якой‑н. буйнай арганізацыі або адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкі шэраг менш буйных. Разбуйніць саўгас. Разбуйніць раён.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
далучы́цца, -лучу́ся, -лу́чышся, -лу́чыцца; зак., да каго-чаго.
1. Дабавіцца да чаго-н., стварыць адно цэлае з чым-н.
Да групы экскурсантаў далучылася яшчэ пяць чалавек.
2. Згадзіўшыся з кім-, чым-н., прымкнуць.
Д. да грамадскага жыцця краіны.
Д. да дэманстрантаў.
|| незак. далуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. далучэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
арганізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак.
1. што. Заснаваць, стварыць.
А. курсы.
А. хор.
2. што. Падрыхтаваць, наладзіць.
А. сустрэчу.
А. дастаўку газет.
3. каго-што. Аб’яднаць для якой-н. мэты.
А. моладзь.
4. што. Упарадкаваць што-н.
А. свой час.
|| незак. арганізо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. арганіза́цыя, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прыду́маць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. што. Стварыць у думках, вынайсці, здагадацца што-н. зрабіць.
П. мелодыю.
П. адгаворку.
2. каго-што і з дадан. Выдумаць тое, чаго не было на самай справе.
Ты ўсё прыдумаў, гэтага там не было.
|| незак. прыдумля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і прыду́мваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)