стары́, -а́я, -о́е.
1. Які дасягнуў старасці.
Старая жанчына.
Цяжка жыць старому (наз.).
2. Які даўно ўзнік, існуе доўгі час.
Старая вёска.
3. Якім доўга карысталіся, паношаны.
Старыя падручнікі.
Старая сукенка.
4. Мінулы, які даўно прайшоў, не сучасны.
Старыя парадкі.
5. Які быў раней, папярэднічаў каму-, чаму-н.
Старое рэчышча ракі.
6. Зроблены, створаны даўней і які захаваўся да цяперашняга часу; даўнейшы.
Старая частка горада.
Старая архітэктура.
7. Вопытны, бывалы.
С. грыбнік.
8. Даўно вядомы.
Старая прымаўка.
9. Які стаў нясвежым, страціў свае якасці (пра прадукты харчавання).
Старое сала.
10. Які стаў несапраўдным пасля пэўнага тэрміну або пасля выкарыстання.
С. білет.
С. пропуск.
◊
І стары і малады — усе да аднаго, усе без разбору.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
раскашне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Разм. Станавіцца раскошным, раскашнейшым. З кожным годам дрэвы ўсё раскашнеюць, хаця і вельмі старыя. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Страйхо́ды ‘басаножкі’ (Сл. рэг. лекс.), срайхо́ды ‘старыя боты з адрэзанымі халявамі’ (мядз., Шатал.). Няясна. Відаць, складанае слова, другая частка — да хадзіць, ход, параўн. скараходы, хадакі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заи́гранный
1. (истрёпанный — о картах) зашмальцава́ны;
ста́рые заи́гранные ка́рты стары́я зашмальцава́ныя ка́рты;
2. (утративший свежесть) зайгра́ны;
заи́гранная пье́са зайгра́ная п’е́са.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
барахо́льшчык, ‑а, м.
Разм.
1. Чалавек, які скуплівае і перапрадае старыя рэчы.
2. Чалавек, які захапляецца набыццём рэчаў, асабліва адзення, абутку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дапазна́, прысл.
Разм. Да позняга часу. Янук пазнаў Старыя месцы, дзе з Банадыком, Палюючы калісьці, дапазна Цягаліся за раненым ваўком. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апо́ркі, ‑каў; адз. апорак, ‑рка, м.
Старыя боты з адрэзанымі халявамі. Апоркі, аб якіх ішла размова, былі бязлітасна разбітыя і зношаныя. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пало́ззе, ‑я, н., зб.
Палазы саней. У адным кутку стаялі новыя восі.., палоззе на сані, два старыя колы з новымі абадамі. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мадзя́ра ’страхоцце, пачвара’ (ТС). Узыходзіць да паўд.-рус. мажа́ры < маза́рки ’старыя могілкі’, якое з усх.-цюрк., казах., туркм., узб. mazar ’магіла, могілкі’ (Радлаў, 4, 2056; Фасмер, 2, 557).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
архі́ў, -хі́ва, мн. -хі́вы, -хі́ваў, м.
1. Установа, якая зберагае, сістэматызуе і апісвае старадаўнія дакументы, графічныя помнікі мінулага.
Здаць у а. (таксама перан.: прызнаць устарэлым, малапатрэбным).
2. Аддзел установы, дзе захоўваюцца старыя дакументы.
3. Збор рукапісаў, лістоў і пад., што маюць дачыненне да дзейнасці якой-н. установы ці асобы.
А. інстытута.
А.
Якуба Коласа.
|| прым. архі́ўны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)