ВАДКО́ЎСКІЯ,

дзекабрысты, браты. З дваран Віцебскай губ.

Іван Фёдаравіч (1790—?), палкоўнік, камандзір батальёна ў Сямёнаўскім палку. За спачуванне салдатам у час выступлення ў палку (1820) прыгавораны да пакарання смерцю, якое заменена турмой. Да 1826 у віцебскай турме. У 1829 высланы ў дзеючую армію на Каўказ.

Фёдар Фёдаравіч (1800—20.1.1844), прапаршчык Нежынскага палка. Чл. Паўд. т-ва з 1823. Стаяў за рэсп. лад у Расіі, за знішчэнне царскай сям’і. 21.12.1825 арыштаваны і засуджаны да пакарання смерцю, якое заменена пажыццёвай катаргай. З 1839 на пасяленні ў Іркуцкай губ. Аўтар рэв. вершаў.

Аляксандр Фёдаравіч (каля 1801 — пасля 1837), падпрапаршчык Сямёнаўскага палка. За спачуванне салдатам у час выступленняў у палку (1820) пераведзены ў Крамянчугскі, потым у 17-ы Егерскі полк. Чл. Паўд. т-ва з 1823. У час паўстання Чарнігаўскага палка (10—15.1.1826) планаваў падняць свой полк у яго падтрымку, але 12.1.1826 арыштаваны і зняволены ў Петрапаўлаўскую крэпасць. У ліп. 1926 высланы ў дзеючую армію на Каўказ. З 1830 пад тайным наглядам паліцыі ў Тамбоўскай губ.

М.Ф.Мельнікаў.

т. 3, с. 439

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

шкадава́нне

1. (аб чым-н.) Bedáuern n -s (über A);

вы́казаць сваё шкадава́нне з наго́ды … sein Bedáuern äußern [áussprechen*] wégen …;

2. гл. спачуванне

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

паспачува́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каму-чаму.

Аднесціся са спачуваннем да каго‑, чаго‑н., выказаць спачуванне каму‑н. — Бедненькі хлопчык, — паспачувала мне цётка Стася. — Дык што ж ты цяпер рабіць будзеш? Сабаленка. — Кожны бядзе нашай паспачувае, кожны яе пачуе... Не можа быць, каб не пачуў... Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Béileid

n -(e)s спачува́нне

für j-n ~ empfínden* — спачува́ць каму́-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Téilnahme

f -

1) удзе́л (an D – у чым-н.)

2) саўдзе́л (у злачынстве – an D)

3) спачува́нне, жаль; сімпа́тыя

j-m séine ~ áussprechen* — вы́казаць сваё спачува́нне каму́-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

charity [ˈtʃærəti] n.

1. міласэ́рнасць; чу́ласць, спага́длівасць; спачува́нне, спага́да

2. дабрачы́ннасць; дабрачы́ннае тавары́ства, дабрачы́нная ўстано́ва

♦

charity begins at home хто дба́е аб сваёй радні́, той не забу́дзе пра чужы́х

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

pity​1 [ˈpɪti] n. жаль, спачува́нне, шкадава́нне;

feel pity for smb. шкадава́ць каго́-н.;

What a pity! Як шкада!;

have/take pity on smb. пашкадава́ць каго́-н.; злі́тавацца над кім-н.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

змаўча́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць і змо́ўчаць, змоўчу, змоўчыш, змоўчыць; зак.

1. Прамаўчаць; не адказаць. Спрачацца з прафесарам было рызыкоўна, і Сцёпка змаўчаў. Колас. Брыгадзір хацеў агрызнуцца, але, глянуўшы на жанчын, у вачах якіх прачытаў спачуванне Алене, змоўчаў. Скрыпка.

2. пра што. Наўмысля не сказаць. Пра нагу змаўчала, калі гаварыць шчыра — ашукала ўрача. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жа́ласлівы, ‑ая, ‑ае.

1. Схільны да жаласці, спачування; спагадлівы, чуллівы. [Ліза] засталася такою ж ласкавай і жаласліваю, як і была, але ў вонкавым выглядзе яе адбыліся перамены і зусім нечаканыя. Арабей.

2. Які выклікае жаласць, спачуванне; няшчасны. — Ты не крыўдуеш на мяне, Пеця? — запыталася .. [Люба] і сама здзівілася, да чаго голас яе слабы і жаласлівы. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

небара́ка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑рацы, Т ‑ай (‑аю), ж.

Няшчасны чалавек, які выклікае спачуванне, жаль і спагаду. Паблізу гаварылі: — Напэўна, ужо нічога не будзе з небаракі, каторы дзень не прыходзіць у прытомнасць... Васілевіч. Агату ўжо неадчэпна грызе клопат: калі не выпусцяць чалавека, дык што яна, небарака, будзе рабіць вясной. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)