зіхатлі́вы, -ая, -ае.
Які блішчыць, ззяе пералівістым святлом, напоўнены яркім ззяннем, бляскам.
Зіхатлівае сонца.
Стаяла зіхатлівая раніца.
Зіхатлівая прыгажосць (перан.).
|| наз. зіхатлі́васць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вы́цвісці, 1 і 2 ас. не ўжыв., -цвіце; зак.
Пазбавіцца яркасці афарбоўкі (ад часу, сонца і пад.).
Выцвілі шпалеры на сценах.
|| незак. выцвіта́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
асляпля́льны, -ая, -ае.
1. Вельмі яркі.
Асляпляльнае сонца.
2. перан. Які робіць моцнае ўражанне (звычайна аб прыгожай знешнасці).
Асляпляльная прыгажосць.
|| наз. асляпля́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
санцапёк, прыпёк; сонца (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
сакаві́цкі März-; märzlich;
сакаві́цкае со́нца Märzsonne f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
За́хад ’захад сонца, іншых свяціл; краіна свету’. Рус. заход ’захад, сонца, свяціл’, укр. за́хі́д ’тс’, за́хід ’краіна свету’, польск. zachód ’час захаду сонца, краіна свету’, ’клопат’, н.-луж. zachod ’мінулае’, в.-луж. zachod ’уваход’, чэш. уст. дыял. záchod ’захад (сонца)’, чэш., славац. zachód ’туалет’, славен. zahòd ’захад (сонца), краіна свету’, ’абход’, ’клазет’, серб.-харв. за́ход ’захад (сонца), краіна свету’, ’клазет’, балг. за́ход ’уваход’, ’клазет’. Ст.-слав. заходъ ’захад сонца’, ’клазет’. Ст.-рус. заходъ ’захад сонца’, ’клазет’. Бязафіксны назоўнік, суадносны з xodъ (гл. ход), утвораны, відаць, з чаргаваннем галоснага ад дзеяслова za‑xed‑ti (x < s пасля i, u, r у прэфіксах pri‑, u‑, per‑, а потым x > š перад e: za‑šed‑ti; параўн. рус. зашедший, восшествие). Знач. ’краіна свету’, магчыма, замацавалася пад польск. уздзеяннем. Брукнер, 181; Фасмер, 4, 252–253; Шанскі, 2, З, 72, 73.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пры́цемак, -мку, м.
Паўзмрок, паўцемра пасля заходу сонца ці перад яго ўсходам або ў дрэнна асветленым памяшканні, месцы.
Набліжаўся п.
У гэтым пакоі заўсёды п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сляпі́цца, сляплю́ся, сле́пішся, сле́піцца; незак.
1. Псаваць сабе зрок.
С. над кнігаю.
2. Пра немагчымасць глядзець (ад яркага святла і пад.).
Слепяцца вочы ад сонца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
яскра́вы, -ая, -ае.
1. Выразны, ясны, яркі.
Яскравыя фарбы.
Яскравае сонца.
2. перан. Пераканаўчы, яркі.
Яскравае сведчанне чаго-н. Я. прыклад.
|| наз. яскра́васць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Парасо́н ’прыстасаванне для засцярогі ад дажджу і сонца ў выглядзе замацаванага на палцы складнога каркаса, абцягнутага матэрыяламі; стрэшка над чым-небудзь’ (ТСБМ). Праз польск. parasol ’тс’ з італ. parasole ’тс’ (para‑ ’абараняць’, sole ’сонца’) (Брукнер, 395). Канечнае ‑н, відаць, пад уплывам сонца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)