ЗВЫШГУКАВО́Е ЦЯЧЭ́ННЕ,

рух газу, пры якім скорасць часціц перавышае мясц. скорасць гуку ў разгляданай вобласці газу. Ажыццяўляецца, напр., пры руху пары або газу праз звышгукавое сапло (сапло Лаваля), пры абцяканні паветраным патокам самалётаў, ракет, артыл. снарадаў, метэарытаў і інш., скорасць якіх перавышае скорасць гуку ў паветры. Суправаджаецца ўтварэннем скачкоў ушчыльнення (гл. Ударная хваля).

т. 7, с. 41

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

заці́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., што.

Разм. Сцішыць, зменшыць скорасць чаго‑н. Зацішыць рух. □ Раптам струмень пешаходаў зацішыў хаду, затоўкся на месцы. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэтана́цыя

(фр. détonation, ад лац. detonare = загрымець)

1) хуткі хімічны працэс, які суправаджаецца выдзяленнем цяпла і скорасць распаўсюджання якога большая за скорасць гуку ў дадзеным рэчыве;

2) імгненнае загаранне выбуховага рэчыва, выкліканае выбухам другога рэчыва.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пераго́нны в разн. знач. перего́нный;

п. апара́т — перего́нный аппара́т;

~нная ху́ткасць (ско́расць) — перего́нная ско́рость

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гіперсо́нік

(ад гіпер- + лац. sonus = гук)

звышгукавы самалёт, скорасць якога складае некалькі тысяч кіламетраў у гадзіну.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сярэднетэхні́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да сярэдніх тэхнічных даных, паказчыкаў, норм. Сярэднетэхнічная скорасць экспрэса.

2. Які мае адносіны да сярэдняй тэхнічнай адукацыі. Сярэднетэхнічная адукацыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разлёт, -у, М -лёце, м.

1. гл. разляцецца.

2. Адлёт птушак у цёплыя краіны.

Р. птушак.

3. Контур, абрысы чаго-н. у выглядзе раскінутых, прыўзнятых крылаў.

Р. броваў.

4. Разгон, рух з паступова нарастаючай скорасцю; скорасць, набраная такім палётам, рухам.

Ударыцца з разлёту.

|| прым. разлётны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кругово́й кругавы́;

кругова́я ско́рость физ. кругава́я ско́расць;

кругова́я оборо́на воен. кругава́я абаро́на;

◊

кругова́я пору́ка кругава́я пару́ка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

надво́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Які знаходзіцца над вадою, вышэй паверхні вады; проціл. надводны. Надводная частка карабля.

2. Які плавае па вадзе. Надводны флот. // Які мае адносіны да плавання па паверхні вады (пра падводныя лодкі). Надводная скорасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ціхахо́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Пра таго, хто (або тое, што) мае невялікую скорасць, адрозніваецца павольнасцю руху, перамяшчэння. — Яшчэ малады конь, і ў целе, але, відаць, ціхаход. Гурскі. Не такі ўжо і ціхаход наш трамвай. Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)