прагрэ́с, ‑у, м.

Рух наперад, пераход на больш высокую ступень у развіцці. Тэхнічны прагрэс. // Развіццё чаго-небудзь, паляпшэнне; проціл. рэгрэс.

[Ад лац. progressus — рух наперад.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

імклі́вы, -ая, -ае.

1. Вельмі хуткі, быстры ў руху, у развіцці; энергічны, жвавы.

І. бег.

І. час (перан.: пра хуткасць развіцця).

2. Які выражае парыў, імкненне да чаго-н.; палкі, гарачы.

Імклівая прамова.

|| наз. імклі́васць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фа́за, -ы, мн. -ы, фаз, ж.

1. Момант, этап, асобная стадыя ў развіцці і змяненні чаго-н.

Першая ф. месяца.

Вадкая ф.

Уступіць у новую фазу развіцця.

2. Асобная група абмотак генератара (спец.).

|| прым. фа́завы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

біягенеты́чны, ‑ая, ‑ае.

У выразе: біягенетычны закон — паўтарэнне ў індывідуальным развіцці (антагенезе) арганізма галоўных этапаў гістарычнага развіцця (філагенезу) усяго рада продкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэндры́т, ‑а, М ‑рыце, м.

1. Чуллівы, звычайна разгалінаваны адростак нервовай клеткі.

2. Незакончаны ў развіцці крышталь папараце- або дрэвападобнай формы.

[Ад грэч. dendron — дрэва.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нераўнаме́рнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць нераўнамернага. Нераўнамернасць і скачкападобнасць у развіцці асобных прадпрыемстваў, асобных галін прамысловасці, асобных краін непазбежны пры капіталізме. Ленін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сегмента́цыя, ‑і, ж.

1. Дзяленне цела некаторых жывёл на шэраг участкаў — сегментаў.

2. Драбленне яйца на мноства клетак пры развіцці зародка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ку́калка ’стадыя ў развіцці насякомага’ (ТСБМ). Рус. куколка — калька з ням. Puppe ’лялька’ (Шанскі, 2, 8, 435). Бел. кукалка запазычанне з рускай мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дыспрапо́рцыя, ‑і, ж.

Несуразмернасць паміж часткамі цэлага, адсутнасць прапарцыянальнасці. Дыспрапорцыя ў развіцці розных галін вытворчасці. Не дапускаць дыспрапорцыі паміж вытворчасцю і спажываннем.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

матрыярха́т, ‑у, М ‑хаце, м.

Перыяд у развіцці першабытнаабшчыннага ладу, на працягу якога жанчына адыгрывала кіруючую ролю ў гаспадарчым і грамадскім жыцці.

[Лац. mater — маці і грэч. archē — улада.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)