АНТЫПАСА́ТЫ
(ад анты... + пасаты),
заходні перанос паветра ў трапасферы трапічных шырот над слоем усх. вятроў — пасатаў. Развіты на выш. 2—3 км каля тропікаў, да 10 км і больш (бліжэй да экватара). З’яўляюцца перыферыйнай часткай зах. пераносу паветра, які пануе ў верхняй трапасферы і ніжняй стратасферы Паўн. і Паўд. паўшар’яў зямнога шара.
т. 1, с. 399
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Пау́к ’рыбападхватнік’ (жытк., Мат. Гом.). Генетычна да паву́к (гл.) у выніку семантычнага пераносу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пізьма ’род агрэсту’ (гродз., Шн. 3). Да піжма (гл.) у выніку пераносу значэнняў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трантава́ты ’вуграваты’ (Нас.). З польск. trędowaty ’пракажоны’ — у выніку пераносу значэння паводле падабенства.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трыхаму́днічанне, трыхаму́дства ‘пустаслоўе’ (Юрч. Мудр.). У выніку пераносу семантыкі з трахаму́ддзе ‘малакаштоўныя рэчы’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́йна ’разам’ (карэліц., Сцяшк. Сл.), ро́йны ’густы’ (Яруш.). Да рой 1 у выніку пераносу семантыкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГІДРАФІЛІ́Я
(ад гідра... + ...філія),
1) прыстасаванасць вышэйшых раслін да пераносу пылку вадой і апыленні кветак на паверхні вады або ў вадзе (гідрагамія). Уласціва відам узморніку, наяды, рагалісніку і інш. На Беларусі з гідрафільных раслін пашыраны рагаліснік апушчаны, наяда гнуткая, валіснерыя спіральная і інш. 2) У фізіялогіі — здольнасць тканак арганізма звязваць і ўтрымліваць ваду, перашкаджаючы яе выдаленню.
т. 5, с. 236
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
трансфера́зы
(ад лац. transferre = пераносіць, пераводзіць)
група ферментаў, пад уплывам якіх адбываюцца рэакцыі ўнутрымалекулярнага і міжмалекулярнага пераносу атамаў або груп атамаў у арганізме чалавека, жывёл і раслін.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
перено́с м.
1. (действие) перано́с, -су м.; перанясе́нне, -ння ср., мн. нет;
пра́вила перено́са слов грам. пра́вілы перано́су слоў;
2. разг. (знак) перано́с, -са м.; дэфі́с, -са м., злучо́к, -чка́ м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лобік ’вушка кошыка’ (светлаг., Мат. Гом.) утварылася ў выніку пераносу паводле падабенства з лоб 1 ці лоб 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)