націра́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. націраць — нацерці (у 1, 2 знач.).
2. Разм. Лекі для расцірання (хворага месца), уцірання ў скуру. Прыехала.. [Прыбыткоўская] аўтобусам у горад, адразу ў аптэку, узяла.. націранне ад болю ў назе. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
му́ляць, -яю, -яеш, -яе; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Прычыняць боль, ціснуць, націраць.
Каменьчыкі ў чаравіках муляюць ногі.
2. перан., каму-чаму і без дап. Турбаваць, непакоіць, трывожыць.
Яму часта муляе якая-н. ідэя.
◊
Муляць вочы каму (разм.) — назаляць каму-н. пастаяннай прысутнасцю.
|| зак. наму́ляць, -яю, -яеш, -яе; -яны (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мазаць, націраць; шмараваць (разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
церці, націраць, муляць, шараваць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Мазоліць ’націраць мазалі доўгай работай або хадзьбой’, ’нядбала або паволі працаваць’, ’трымаць, не выпускаючы з рук’, мазоліцца ’забаўляцца з кім-небудзь або чым-небудзь’, ’паволі і нядбайна рабіць’ (Нас., ТСБМ). Да мазоль (гл.). Параўн. таксама мазголіць. Сюды ж мазалява́ны ’набыты працай, намаганнямі’, мазоленне ’доўгае трыманне ў руках’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мазь, ‑і, Т маззю, ж.
1. Сумесь тлушчу з лекавымі сродкамі для ўцірання ў скуру або для намазвання яе. Націраць цела маззю.
2. Густое тлустае рэчыва для змазкі чаго‑н. Лыжная мазь. □ Камянела ў бочках мазь для колаў, і марнеў іншы небагаты тавар. Самуйлёнак.
•••
На мазі — блізка да ажыццяўлення, завяршэння.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мазо́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак., што.
Разм. Націраць мазалі доўгай работай або хадзьбой. Дзён два мазоліў [Бірук] далоні рыдлёўкай — раўняў гліняны дол. Кулакоўскі.
•••
Мазоліць вочы каму — дакучаць, назаляць пастаяннай прысутнасцю. Мужчыны выйшлі на двор. Абіваючы росную націну, пайшлі па градах да рова, каб не вельмі мазоліць людзям вочы. Асіпенка.
Мазоліць язык — упустую, дарэмна гаварыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
brush2 [brʌʃ] v.
1. чы́сціць (шчоткаю)
2. націра́ць; нама́зваць (шчоткаю)
brush down [ˌbrʌʃˈdaʊn] phr. v. счышча́ць
brush up [ˌbrʌʃˈʌp] phr. v. асвяжа́ць (у па мяці); узнаўля́ць (веды);
brush up one’s English падвучы́ць англі́йскую мо́ву
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
шмарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак. (разм.).
1. каго-што. Націраць, намазваць каго-, што-н.; праціраць, ачышчаючы што-н.
Ш. варам дратву.
Ш. шкло.
2. аб што. Церціся, зачэпліваючыся за што-н. у час руху, цягнучыся па чым-н.
Кола шмаравала аб бакавіну тарантаса.
|| зак. нашмарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны (да 1 знач.).
|| звар. шмарава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся (да 1 знач.).
Ш. шкіпінарам; зак. нашмарава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся.
|| наз. шмарава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Жу́ляць ’тлець’ (стаўб., Нар. сл., 76, 86). Параўн. рус. дыял. цвяр., наўг. жулиться ’сціскацца, прыціскацца’, перм., гом., сіб. жулькаць ’шчымець, ціснуць’, балг. жуля ’пячы, шчымець’, жулка ’крапіва’, серб.-харв. жу́љати ’выклікаць боль націраннем, націскам’, славен. žúliti ’націраць’. Слав. *žul‑ суадносіцца з *žur‑ (гл. жураць) і ўзыходзіць да і.-е. *geul‑/*geur‑. Супрун, Зб. Геаргіеву, 268–272. Гл. жалець, жураць, жэўлець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)