ца́цка ж.
1. игру́шка; побряку́шка;
2. безделу́шка;
3. перен. игру́шка;
яна́ не хо́ча быць ~кай у яго́ рука́х — она́ не жела́ет быть игру́шкой в его́ рука́х;
◊ як (нібы́) ц. — как игру́шка;
даста́ць сабе́ ~ку — (о ране, болезни, неприятности) нажи́ть, схвати́ть;
знайсці́ сабе́ ц. — (о ненужном, бесполезном занятии) найти́ себе́ игру́шку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
згубі́ць сов.
1. потеря́ть, утеря́ть; (неизвестно где) затеря́ть;
з. гро́шы — потеря́ть (утеря́ть) де́ньги;
з. напа́рстак — затеря́ть напёрсток;
2. погуби́ть, загуби́ть, сгуби́ть;
3. см. стра́ціць 1;
◊ з. з вачэ́й — потеря́ть из ви́ду;
со́рам з. — стыд потеря́ть;
лепш з разу́мным з., чым з ду́рнем знайсці́ — погов. лу́чше с у́мным потеря́ть, чем с глу́пым найти́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заста́ць сов.
1. (успеть увидеть) заста́ть;
я хаце́ў з. цябе́ адну́ — я хоте́л заста́ть тебя́ одну́;
2. (найти в каком-л. положении совершенно неожиданно) заста́ть, засти́чь, засти́гнуть;
вайна́ ~та́ла мяне́ ў даро́зе — война́ заста́ла (засти́гла) меня́ в доро́ге;
3. захвати́ть, пойма́ть, накры́ть;
з. на ме́сцы — злачы́нства захвати́ть (пойма́ть, накры́ть) на ме́сте преступле́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́ход м.
1. вы́хад, -ду м.;
вы́ход кни́ги в свет вы́хад кні́гі ў свет;
вы́ход зерна́ с гекта́ра вы́хад збо́жжа з гекта́ра;
вы́ход проду́кции на едини́цу сырья́ вы́хад праду́кцыі на адзі́нку сыраві́ны;
2. перен. вы́хад, -ду м.; вы́йсце, -ця ср.;
найти́ вы́ход из затрудни́тельного положе́ния знайсці́ вы́хад (вы́йсце) з ця́жкага стано́вішча;
◊
знать все ходы́ и вы́ходы ве́даць усе́ хады́ і вы́хады.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
толка́ться
1. шту́рхацца; пха́цца;
не толка́йтесь! не шту́рхайцеся (не пха́йцеся)!;
2. (стучаться, пытаться войти, обращаться) разг. сту́каць;
толка́ться в дверь сту́каць у дзве́ры;
3. (слоняться без дела) разг. апіра́цца, таўчы́ся;
4. перен. (пытаться найти доступ куда-л.) разг. со́вацца, патыка́цца, спрабава́ць прале́зці;
5. (отталкиваться, упираясь чем-л.) разг. папіха́цца, пха́цца, адпіха́цца, адпі́хвацца;
6. страд. шту́рхацца; пха́цца; заахво́чвацца, наво́дзіцца, падбіва́цца; см. толка́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
захава́ць сов.
1. в разн. знач. сохрани́ть, сбере́чь;
гэ́ты дакуме́нт ва́рта з. — э́тот докуме́нт сле́дует сохрани́ть;
наро́д ~ва́ў шмат пада́нняў — наро́д сохрани́л (сберёг) мно́го преда́ний;
з. па́мяць пра загі́нуўшых геро́яў — сохрани́ть па́мять о поги́бших геро́ях;
з. пра́ва на што-не́будзь — сохрани́ть пра́во на что́-л.;
з. та́йну — сохрани́ть (сбере́чь) та́йну;
з. вастрыню́ пачу́ццяў — сохрани́ть остроту́ чувств;
з. ве́ру ў чалаве́ка — сохрани́ть ве́ру в челове́ка;
з. праду́кты — сбере́чь проду́кты;
з. сі́лы (здаро́ўе) — сбере́чь (сохрани́ть) си́лы (здоро́вье);
бу́льбу мо́жна з. у скле́пе — карто́фель мо́жно сохрани́ть в по́гребе;
2. (спрятать так, что трудно найти) запря́тать; упря́тать;
кні́гу так ~ва́ў, што не мо́жа знайсці́ — кни́гу так упря́тал (запря́тал), что не мо́жет найти́;
3. (порядок, закон) соблюсти́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мо́ре прям., перен. мо́ра, -ра ср., мн. мо́ры, -раў;
вы́йти в мо́ре вы́йсці ў мо́ра;
◊
мо́ре кро́ви мо́ра крыві́;
ждать у мо́ря пого́ды чака́ць каля́ мо́ра паго́ды;
жите́йское мо́ре книжн., уст. жыццёвае мо́ра;
за мо́рем, за моря́ми уст. за мо́рам, за мо́рамі;
мо́ре по колено́ мо́ра па кале́на;
на дне мо́ря найти́ (сыска́ть), со дна мо́ря доста́ть на дне мо́ра знайсці́ (адшука́ць), са дна мо́ра даста́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
палічы́ць сов.
1. (произвести подсчёт) посчита́ть, сосчита́ть просчита́ть, пересчита́ть;
2. (составить мнение по поводу кого-, чего-л.) посчита́ть, счесть; реши́ть; найти́;
я ~чы́ў неабхо́дным паве́даміць пра гэ́та нача́льству — я счёл (посчита́л, нашёл) необходи́мым сообщи́ть об э́том нача́льству;
3. (нек-рое время) посчита́ть;
~чы́ў паўгадзі́ны і стамі́ўся — посчита́л полчаса́ и уста́л;
◊ п. за ле́пшае — предпоче́сть;
п. рэ́бры — (каму) пересчита́ть рёбра (кому)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
све́чка ж.
1. свеча́, све́чка;
стэары́навая с. — стеари́новая свеча́ (све́чка);
2. тех. свеча́;
запа́льная с. — запа́льная свеча́;
3. эл. свеча́;
ля́мпачка на 150 ~чак — ла́мпочка в 150 свече́й;
4. мед. свеча́;
прапіса́ць ~кі — прописа́ть све́чи;
◊ са ~кай не знайсці́ — днём с огнём не найти́;
прыйсці́ ~кі тушы́ць — прийти́ к ша́почному разбо́ру;
ні бо́гу с. ні чо́рту качарга́ — погов. ни бо́гу све́чка ни чёрту кочерга́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
найсці́ I сов.
1. в разн. знач. найти́; (натолкнуться на кого-, что-л. — ещё) набрести́; (прийти в каком-л. количестве — ещё) привали́ть;
хма́ра найшла́ на со́нца — ту́ча нашла́ на со́лнце;
найшло́ мно́га наро́ду — нашло́ (привали́ло) мно́го наро́ду;
на яго́ найшла́ туга́ — на него́ нашла́ тоска́;
2. (внезапно прийти) нагря́нуть;
бяда́ найшла́ нечака́на — беда́ нагря́нула внеза́пно;
◊ найшла́ каса́ на ка́мень — нашла́ коса́ на ка́мень
найсці́ II сов., разг., см. знайсці́ 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)