няча́сты, ‑ая, ‑ае.
Які адбываецца, здараецца, паўтараецца і пад. не вельмі часта; рэдкі. У тайзе мароз шчапаў дрэвы, ноч далёка і доўга раскідвала гучнае рэха, і Цаліна, якая ўжо засынала, пачула гэтыя нячастыя марозныя гукі. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сібе́рны, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Крайне суровы; бязлітасны, жорсткі. Сіберны чалавек. Сіберны характар. □ Бялявыя вусы з рыжым адлівам былі заядла падкручаны. Ён сіберным вокам ласкавага бацькі акідаў адданы пад яго апеку і ахову горад: ці няма дзе чаго крамольнага або проста непатрэбнага. Караткевіч.
2. Вельмі моцны, рэзкі, люты (пра вецер, мароз і пад.). Сіберны мароз. □ Быў сіберны холад, і людзі часта прыбягалі пагрэцца ў кацельную. Лынькоў. Не магу я, кволая дзяўчына, Сцюжай гэтакай ісці палямі Над сібернымі вятрамі. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
румя́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; незак.
1. каго-што. Фарбаваць румянамі.
Р. сабе твар.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрываць румянцам.
Мароз румяніць шчокі.
Зара румяніць неба.
|| зак. нарумя́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены (да 1 знач.) і зарумя́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены (да 2 знач.).
|| звар. румя́ніцца, -нюся, -нішся, -ніцца (да 1 знач.); зак. нарумя́ніцца, -нюся, -нішся, -ніцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сне́жаньскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да снежня. Снежаньскі мароз. □ Кароценькі снежаньскі дзень неяк згас неўпрыкмет, і я вяртаўся назад ужо ў сінія прыцемкі. Ракітны. // Які адбываўся, праходзіў у снежні. Снежаньскі пленум.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заружаве́цца, ‑еюся, ‑еешся, ‑еецца; зак.
Разм. Тое, што і заружавець. Учора нанач вецер сціх, заружавелася на захадзе неба, памацнеў холад, паказвала на мароз. Пташнікаў. Шчокі .. [Алесі] заружавеліся яшчэ больш, і яна выступіла наперад, каб папрасіць слова. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адле́гчы, ‑ляжа; ‑лягуць; пр. адлёг, ‑легла і ‑лягла, ‑лягло; зак.
1. (звычайна са словамі «сэрца», «ад сэрца», «на сэрцы»). Пераехаць адчувацца, знікнуць, супакоіцца; паслабіцца (пра трывогу, хваляванне, боль і пад.). І трывога ад сэрцаў Тады адлягла, Як з ракі па канаве Вада загула. Куляшоў. Сэрца не камень, адляжа. Прыказка. // безас. Адчуць палёгку, супакой. Ларыса супакоілася, на сэрцы ў яе адлягло. Кулакоўскі.
2. Спасці, паменшаць (пра мароз, холад). Мароз адлёг, і нават зрэдку пакапвала са стрэх. Чарнышэвіч. / у безас. ужыв. Пад раніцу як быццам адлягло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nip2 [nɪp] v.
1. шчыпа́ць; ця́пнуць (пра сабаку);
The crab nipped my hand. Краб ушчыпнуў мяне за руку.
2. прыці́снуць, прышчамі́ць;
I nipped my finger in the door. Я прыціснуў палец дзвярамі.
3. псава́ць, шко́дзіць (пра вецер, мароз і да т.п.); пабі́ць (пра град, мароз і да т.п.);
The frost has nipped all the roses. Мароз пабіў усе ружы.
4. стры́мліваць, спыня́ць, падаўля́ць
5. BrE, infml ху́тка ісці́, спяша́цца;
I’ll nip on ahead. Я пабягу на перад;
nip down/out to the shop infml забе́гчы ў кра́му
♦
nip smth. in the bud выкараня́ць; падаўля́ць што-н. у заро́дку
nip in [ˌnɪpˈɪn] phr. v. infml уціска́цца, праціска́цца, прала́зіць (упе́рад);
She nipped in just in front of me. Яна праціснулася і стала якраз перада мной.
nip off [ˌnɪpˈɒf] phr. v. адшчы́пваць, прышчы́пваць (звыч. пра расліны);
She nipped off a dead flower. Яна адшчыпнула засохлую кветку.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
прыхапі́ць, -хаплю́, -хо́піш, -хо́піць; -хо́плены; зак. (разм.).
1. каго-што. Узяць з сабою.
П. памочніка.
2. што і чаго. Дастаць, пазычыць.
П. грошай у каго-н.
3. каго-што. Застаць, заспець.
Нас у дарозе прыхапіла мяцеліца.
4. Прымацаваць, замацаваць чым-н.
П. валасы грэбенем.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пашкодзіць (марозам).
Мароз прыхапіў кветкі або марозам прыхапіла (безас.) кветкі.
|| незак. прыхо́пліваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дубе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Мерзнуць, калець. — Ах, дзеткі мае, не людскае жыццё ў вас: і поначы трасіся, і на марозе дубей, і людзям назаляй. Лынькоў. // Цвярдзець, лубянець ад холаду. Паўкажушак дубее і стыне карой, вышчараецца люты мароз па-над ёй. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лубяне́ць, ‑ее; незак.
Разм. Станавіцца цвёрдым, нягнуткім, падобным на луб. Удзень наплывала вада ў акопы, салдацкія валёнкі і шынялі прамакалі, а ўвечары, калі пачынаўся мароз, адзенне так лубянела, што ў ім нельга было паварушыцца. Дудо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)