вы́мкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Разм. Імкліва вырвацца адкуль‑н. Першыя думкі вольнай мінуткі Птушкамі вымкнуць на свет гэты белы. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адме́рны, ‑ая, ‑ае.
Размерны, рытмічны, аднастайны. Бурлівая рэчка і млын гутарлівы Адмерным, раскоцістым плюскатам вод Складалі мне рытму мастацкія звівы. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каза́чы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і казацкі. Казачая сотня. □ К таму часу ў Берастэчка К дружыне казачай Прыблукаўся пан Патоцкі. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сва́цейка, ‑і, ДМ ‑цейцы, ж.
Ласк. да свацця (у 2 знач.). [Агата:] Што, свацейка, тудэма-сюдэма, добрага куплялі на рынку? Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спа́ткі, выкл.
Звычайна ў звароце да дзяцей або ў паэтычным выразе: спаць. Лажыцеся ў раллю, зярняткі, спаткі, Накрыйцеся пасцілкай-скібкай. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ма́каўка 1, ма́кыўка ’плод маку, галоўка’, ’верхняя частка чаго-небудзь (галавы, купала царквы, гары’ (ТСБМ, Грыг., Нас., Шат., Яшк., Мат. Гом., Ян., Сл. ПЗБ), ’рэпіца ў каровы’ (пух., З нар. сл.), гарадоц. макавіца ’тс’ (Сл. ПЗБ). У выніку намінацыі з макавая галоўка. Да мак (гл.).
Ма́каўка 2, макоўка ’гарлачык белы, Nymphaea alba L.’ (гом., Кіс., Ян.) утварылася ў выніку семантычнага пераносу паводле падабенства з макаўка 1 (гл.); параўн. укр. ма́ківка ’кветка маку’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зго́длівы, ‑ая, ‑ае.
Які лёгка згаджаецца, паддаецца ўздзеянню. Стаў даводзіць селяніну Нехта нейкі ў чорным: Як павінен быці ўслужным, Згодлівым, пакорным. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
загне́вацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Прыйсці ў гнеў; пачаць гневацца. [Адольф:] Калі яшчэ хоць раз перапыніце, тады загневаюся і.. кіну пець. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асве́р, ‑а, м.
Абл. Журавель калодзежа. Вот зробяць [людзі] азёры і рэкі, крыніцы і студні, а к студням — і зруб і асвер! Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
набі́ліцы, ‑ліц; адз. няма.
У кроснах — драўляныя планкі, у якія ўстаўляецца бёрда. З бярозы вычасаў ставы ёй новыя. Набіліцы кляновыя зрабіў. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)