насмакта́ць, -смакчу́, -смо́кчаш, -смо́кча; -смакчы́; зак., чаго.

Высмактаць нейкую колькасць чаго-н.

Камар насмактаў крыві.

|| незак. насмо́ктваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кроў, крыві́; Т кро́ўю і крывёй, ж.

1. Чырвоная вадкасць, якая рухаецца па крывяносных сасудах арганізма, жывіць яго клеткі і забяспечвае абмен рэчываў.

Артэрыяльная к.

2. перан. Блізкае кроўнае сваяцтва.

Адной крыві.

3. Пра пароду жывёл.

Бульдог чыстай крыві.

◊

Гарачая кроў — пра тэмпераментнага чалавека.

Кроў за кроў — помсціць забойствам за забойства.

Кроў з малаком — пра чалавека з румяным свежым тварам.

Кроў іграе (кіпіць) у каго — пра багацце жыццёвых сіл, энергіі.

Кроў ледзянее (стыне) (у жылах) — пра пачуццё жаху, моцнага перапуду.

Льецца (праліваецца) кроў — пра масавае забойства, звычайна ў час вайны.

Плоць ад плоці, кроў ад крыві (кніжн.) — аб тым, што створана ўласнай працай і клопатамі.

Псаваць кроў каму — псаваць настрой, раздражняць.

Сэрца кроўю абліваецца — цяжка каму-н. ад душэўнага болю, пачуцця спагады, жалю.

Умыцца кроўю — быць збітым.

|| прым. крывяны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

К. ціск (ціск крыві ў сасудах).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пратрамбі́н, ‑у, м.

Складаны бялок у плазме крыві, з якога ўтвараецца фермент трамбін, неабходны для згусання крыві.

[Ад лац. pro — замест, раней і грэч. thrombós — камяк, згустак.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прамазгата́ць

‘прабіць што-небудзь да мозгу, да крыві (прамазгатаць каму-небудзь галаву)’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прамазгачу́ прамазго́чам
2-я ас. прамазго́чаш прамазго́чаце
3-я ас. прамазго́ча прамазго́чуць
Прошлы час
м. прамазгата́ў прамазгата́лі
ж. прамазгата́ла
н. прамазгата́ла
Загадны лад
2-я ас. прамазгачы́ прамазгачы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час прамазгата́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

прамазгата́ць

‘прабіць што-небудзь да мозгу, да крыві (прамазгатаць каму-небудзь галаву)’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прамазгата́ю прамазгата́ем
2-я ас. прамазгата́еш прамазгата́еце
3-я ас. прамазгата́е прамазгата́юць
Прошлы час
м. прамазгата́ў прамазгата́лі
ж. прамазгата́ла
н. прамазгата́ла
Загадны лад
2-я ас. прамазгата́й прамазгата́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час прамазгата́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

фібрыналізі́н, ‑у, м.

Фермент, які прысутнічае ў плазме крыві, каталізуе расшчапленне фібрыну і садзейнічае растварэнню згусткаў крыві — тромбаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гарчы́чнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Кусок паперы, тканіны са слоем гарчыцы (выкарыстоўваецца як лекавы сродак, што выклікае прыток крыві).

Паставіць гарчычнікі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бяскро́ўны, -ая, -ае.

1. Які змяшчае ў сабе малую колькасць крыві; вельмі бледны.

Бяскроўныя вусны.

2. Які адбываецца без кровапраліцця.

Бяскроўная перамога.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скрыва́віць, -ва́ўлю, -ва́віш, -ва́віць; -ва́ўлены; зак., каго-што.

Збіць да крыві; запэцкаць кроўю.

С. рушнік.

Скрываўленая вопратка.

|| незак. скрыва́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сэ́рум, ‑у, м.

Сываратка крыві.

[Лац. serum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)