1. Металічныя латы на грудзі і спіну, якія даўней надзявалі воіны для засцярогі ад халоднай і агнястрэльнай зброі.
2. Частка параднай формы некаторых кавалерыйскіх палкоў у заходнееўрапейскіх і рускай арміях (да 1917 г.).
[Фр. cuirasse.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стадо́ла
(польск. stodoła, ад с.-в.-ням. stadal)
1) даўней — канюшня на заезным двары;
2) вялікі хлеў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
расшы́ва, ‑ы, ж.
Вялікае паруснае судна, з вострым носам і кармой, звычайна пласкадоннае (плавалі даўней па Волзе і Каспійскім моры). Шумеў, хваляваўся народ той шчаслівы, — Нашчадкі пятроўскіх старых рачнікоў, Якія вадзілі па Волзе расшывы І бралі асадай у туркаў Азоў.Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ападэльдо́к
(н.-лац. oppodeltoch)
мыльна-камфорная мазь з аманіякам, спіртам і эфірным алеем, якая даўней выкарыстоўвалася як процірэўматычны сродак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
former
[ˈfɔrmər]
adj.
1) папярэ́дні
2) пе́ршы з двух
the former… the latter — пе́ршы… другі́ (апо́шні).
3) ране́йшы; былы́; міну́лы, да́ўні; калі́шні
in former times — даўне́й, ране́й
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Берэ́т. Рус.бере́т (даўней і барет), укр.бере́т. Запазычанне (мабыць, праз рус. мову) з франц.béret ’шапачка баскаў’. Фасмер, 1, 156; Шанскі, 1, Б, 96–97; Рудніцкі, 112. Да гісторыі слова ў еўрап. мовах гл. Клюге, 52; MESz, 1, 304. Ст.-бел.бирет (XVI ст.) < польск.biret < франц. (гл. Булыка, Запазыч.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ге́ма
(лац. gemma)
каштоўны камень з выразаным на ім надпісам або малюнкам (інталія, камея); выкарыстоўваўся даўней як пячатка, амулет, упрыгожанне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кіра́са
(фр. cuirasse)
металічныя латы, якія даўней надзявалі кавалерысты на грудзі і спіну для засцярогі ад халоднай і агнястрэльнай зброі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
баграні́ца, ‑ы, ж.
Даўней — адзенне ў выглядзе шырокага плашча з каштоўнай тканіны густа-чырвонага колеру, якое надзявалі манархі ў час вялікіх урачыстасцей. Шаўчэнкава муза сарвала пышныя баграніцы з распуснага і плюгавага цара Давіда.Лужанін.// Наогул яркае ўпрыгожанне. На сонцы макамі іскрыцца Плакатаў, сцягаў баграніца.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карабе́йнік, ‑а, м.
Даўней — дробны гандляр, які разносіў па вёсках свае тавары (мануфактуру, кнігі, дробныя рэчы асабістага ўжытку і інш.). Праходзілі праз Пасадзец розныя людзі: дзегцяры,.. карабейнікі-пешаходы.Бядуля.А ў кузаве сапраўды поўна тавараў, больш, чым у таго карабейніка ў вядомай рускай песні.«Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)