транспарцёр, ‑а, м.

1. Механічнае прыстасаванне для перамяшчэння грузаў, асобных дэталей; канвеер. Экскаватар зроблены так, што можа даставаць грунт з вялікай глыбіні, зямлю можа ссыпаць па транспарцёру ў бок ад трасы, а можа пагружаць і на самазвалы. «Полымя». Спецыяльнае прыстасаванне падхоплівае буракі, і транспарцёр нясе іх уверх, сыпле ў кузавы аўтамашын. «Звязда».

2. Чыгуначная платформе для перавозкі цяжкавагавых грузаў.

3. Тое, што і бронетранспарцёр. На дарогах заставалася безліч .. тэхнікі — машыны, танкі, гарматы, транспарцёры. Шамякін.

[Фр. transporteur.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

dobywać

незак.

1. здабываць;

dobywać rudę żelaza — здабываць жалезную руду;

2. даставаць;

dobywać ostatnich sił — збіраць апошнія сілы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

dostawać

незак.

1. атрымліваць;

2. браць; захопліваць;

3. czego захворваць на што;

4. даставаць; дацягвацца да чаго;

dostawać najwyższej półki — даставаць да самай верхняй паліцы;

5. уст. хапаць; ставаць;

nie ~je mu talentu — яму не хапае (не стае) таленту

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Во́тчына ’спадчыннае зямельнае ўладанне, бацькаўшчына’ (БРС, Нас.); ’пасека, прыдатнае для пчол месца’ (Маш., рэч.; Яшк., стол., слаўг.). Ст.-бел. отъчина ’спадчыннае зямельнае ўладанне, бацькаўшчына’, ст.-рус. отъчина, ст.-слав. отъчина ’тс’, рус. перм., казан. вотчина ’спадчыннае ўладанне’; ’пасека’. Да otьcь (гл. ацец) (Фасмер, 1, 359; Трубачоў, История терм., 27 і наст.). Значэнне ’пасека’ развілося, відавочна, з абазначэння аднаго з відаў маёмасці, атрыманай у спадчыну; параўн. ст.-рус. отчина бортная (Сразнеўскі, 2, 831), н.-луж. і в.-луж. dźědźica ’сасна з борцю’ (Шустэр–Шэўц, Probeheft, 53) ад děditiдаставаць маёмасць у спадчыну’. Вотчына ў першым значэнні ў суч. бел. літ. мове, магчыма, запазычанне з рус. (Крукоўскі, Уплыў, 28). Параўн. вотчыч.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Недасе́к ’загана ў палатне, калі ўток слаба прыбіты бёрдам’ (чэрв., Нар. лекс.; Ян.; круп.; гродз., Нар. сл.; лунін., Шатал.; Жд. 1; Уладз.; Сл. ПЗБ), недосёка ’тс’ (ТС), недо‑ сіка ’тс’ (пін., Нар. лекс.). З неда- (гл.) і сячы ’біць, часта ўдараць’, параўн. іншую назву недабой (гл.); аднак балгарская дыялектная назва недосег (недосѣгъ) ’калі пры тканні не дастаецца бёрдам да палатна’ (тырнаўск., Гераў) прымушае дапусціць, што названае збліжэнне можа быць другасным у выніку пераасэнсавання першаснай асновы ад *sęgti, sęgatiдаставаць, хапаць’ (гл. сягаць), параўн. дасягаць Дабівацца’, у такім выпадку можа быць рэканструявана прасл. *nedo‑ sęg7 > як ткацкі тэрмін, магчыма, дыялектнага распаўсюджання на славянскай моўнай тэрыторыі, які звязвае беларускія і балгарскія дыялекты.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трыбушы́ць ‘патрашыць, вымаць вантробы з забітай жывёліны’ (ТСБМ, Байк. і Некр.; мёрск., Жыв. НС), ‘разварочваць, разрываць, даставаць усё, што знаходзіцца ў чым-небудзь’ (ТСБМ, Растарг.), ‘тармашыць, рабіць вобыск’ (там жа, ТС), ‘трэсці; разварочваць’: трыбушыць у сундуку (Юрч. СНЛ), турбу́шыць ‘тармасіць, тузаць’ (ТС), трыбушы́цца ‘знішчацца, развальвацца, рвацца’ (Юрч. Вытв.), трэбушы́ты ‘трэсці, калаціць’ (пін., Нар. лекс.), сюды ж трыбушэ́ннік ‘той, хто трасе, разбурае’ (Юрч. СНЛ). Укр. трибушити ‘рассыпаць, раструшваць’, ‘выдаляць вантробы з рыбы ці забітай жывёлы’, трибуши́тися ‘рассыпацца, раструшваць’, тельбуши́ти ‘раструшваць’, польск. trybuszyć ‘матлашыць; патрашыць забітага звера’, славен. trebúšiti ‘напружвацца, выпучваць жывот, пуза’, балг. търбу́ша, дыял. тербу́ша ‘вымаць вантробы’, макед. трбуши ‘патрашыць, распорваць жывот’. Да трыбу́х (гл.), утворана, як патрашы́ць ад потрахі́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рыць, рыю, рыеш, рые; незак., што.

1. Капаць, раскопваць што‑н. рыхлае, сыпкае (лычом, рылам). Кабан рые павольна і заложна, усё болей і болей углыбляючыся ў зямлю. Колас. // Капаючы, даставаць што‑н. з зямлі; вырываць. Рана ўстане [дзядзька], а дзік, вялікі, як капіца сена, ужо рые бульбу. Карпюк.

2. Вымаючы, выкідаючы зямлю, рабіць паглыбленне, яму (пра жывёл). [Віктар:] — Калі .. [барсукі] рыюць сабе норы, значыцца, яны маглі і нават павінны былі і тут прарыць. Маўр.

•••

Носам рыць (груб.) — выказваць сваю незадаволенасць кім‑, чым‑н., пагарду да каго‑, чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

uftun

*

1.

vt

1) адчыня́ць, адкрыва́ць; раскрыва́ць (кулак)

2) надзява́ць (капялюш)

3) разм. дастава́ць

2.

(sich)

1) адчыня́цца, адкрыва́цца

2) хвалі́цца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

depth [depθ] n. глыбіня́ (у розных знач.);

at a depth of six feet на глыбіні́ шасці́ фу́таў

in depth глыбо́ка;

in the depths of despair у по́ўнай ро́спачы;

in the depth of winter у глуху́ю зі́мнюю пару́;

be out of one’s depth

1) BrE не дастава́ць нага́мі дна

2) : I am out of my depth in this job. Мне гэта праца не пад сілу.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

reach2 [ri:tʃ] v.

1. дасяга́ць, дахо́дзіць (да чаго-н.); даязджа́ць;

reach the summit of the mo untain дабра́цца да вяршы́ні гары́;

The sum total reaches hundred francs. Агульная сума складае сто франкаў.

2. праця́гваць, выця́гваць; распасціра́ць;

reach one’s hand across the table працягну́ць руку́ праз стол

3. дастава́ць, браць; дацягну́цца (да чаго-н.);

I saw him reach for the gun. Я бачыў, як ён схапіўся за зброю.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)