дапалі́ць, ‑палю, ‑паліш, ‑паліць; зак.
1. Скончыць паліць у чым‑н., выпаліць. Дапаліць у печы.
2. што. Скончыць паліць што‑н., спаліць поўнасцю. Дапаліць дровы. □ Град пабіў усё на полі, сонца рэшткі дапаліла. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
barrage [ˈbærɑ:ʒ] n.
1. канана́да, мо́цная/масі́раваная стральба́
2. шквал (перан.);
a barrage of questions град пыта́нняў
3. запру́да, да́мба, гаць, плаці́на
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Лэтны ’абкручаныя анучамі курыныя лапы (каб куры не граблі град)’ (пух., Сл. ПЗБ). Утворана пры дапамозе суфікса ‑но (< прасл. ‑no) ад ла́та 1 (гл.). Экспрэсіўнасць спрыяла мене а > э: латно > ла́тны > лэ́тны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запа́слівы, ‑ая, ‑ае.
Які любіць і ўмее запасацца, ствараць запас. Бочку з вадою, відаць, трымалі тут запаслівыя гаспадары для паліўкі град. Якімовіч. Запаслівы, як і любы шафёр, Цімашэнка дастаў з багажнай скрынкі кавалак ружовага сала. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Крыха́ ’нязначная колькасць’ (ТСБМ, Сержп. Ск.). Укр. криха, рус. кроха, ст.-рус. кръха ’тс’. Параўн. літ. krušà ’град’, лат. krusa ’тс’, літ. krùšti ’крышыць’. Іншыя індаеўрапейскія паралелі менш верагодныя (Бернекер, 1, 630; Траўтман, 143; Фрэнкель, 302).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вар’яце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1. Траціць розум, даходзіць да псіхічнага расстройства.
2. перан. Бурна і хаатычна праяўляцца. Громы з перунамі вар’яцелі, зліваючыся ў адну суцэльную кананаду. Якімовіч. Вар’яцеў.. Сож. Шалела завіруха, Маланкі бліскалі, а дождж, А град сек доўга, глуха. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
града́, -ы́, мн. гра́ды і (з ліч. 2, 3, 4) грады́, град, ж.
1. Вузкая паласа зямлі, ускапаная на агародзе ці ў кветніку.
Пасадзіць граду буракоў.
2. Рад невялікіх гор, узгоркаў.
Горная г.
3. Мноства аднастайных прадметаў, размешчаных у адзін рад.
|| памянш. гра́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж. (да 1 знач.).
|| прым. гра́дкавы, -ая, -ае (да 1 знач.) і гра́давы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Градкавыя культуры.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ссячы́ і ссе́кчы, ссяку́, ссячэ́ш, ссячэ́; ссячо́м, ссечаце́, ссяку́ць; ссек, -кла; ссячы́; ссе́чаны; зак., каго-што.
1. Моцным ударам (якой-н. вострай прылады) аддзяліць.
С. бярозу.
2. Пасячы на дробныя кавалачкі што-н.
С. буракі.
3. Знішчыць каго-, што-н., секучы шаблямі, мячамі.
Кавалерысты ссеклі атрад праціўніка.
4. Збіць, рассячы ў многіх месцах.
С. пугай карову.
Град ссек пасевы (пабіў).
5. Пра насякомых: пакусаць у многіх месцах.
Камары ссеклі рукі.
|| незак. ссяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. ссяка́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
града́, ‑ы́; мн. гра́ды (з ліч. 2, 3, 4 грады́), град; ж.
1. Палоска зямлі, спецыяльна прыгатаваная для вырошчвання агародніны, кветак. Рабіць грады. Града агуркоў. Палоць грады. Паліваць грады. □ Зелянее многа град. Тут — цыбуля, памідоры, Морква, рэпа і салат. Муравейка. У агароднай брыгадзе высаджвалі з парнікоў на грады расаду капусты. Бялевіч.
2. Ланцуг невысокіх гор, узгоркаў. Сонца было ўжо зусім нізка над градою узгоркаў. Брыль. Граду раскалоўшы клінам, Пераліваецца водамі Ля скал Енісей. Калачынскі.
3. Мноства аднастайных прадметаў, размешчаных у адзін рад. Града камення загароджвала шлях вадзе, і разгневаны паток дыбіўся, лез на каменне. Шамякін. // Паласа лесу. [Пархвен] мінуў доўгую граду хмызу, перайшоў упоперак шашу і як бы ўпаў у вільгаць логу. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
volley1 [ˈvɒli] n.
1. sport уда́р па мячы́ на ляту́
2. залп;
fire a volley даць залп
3. пато́к, град (папрокаў, пытанняў і да т.п.);
volleys of laughter вы́бухі сме́ху
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)