БУТУРЛІ́Н Васіль Васілевіч

(?—1656),

рускі ваенны дзеяч, дыпламат. З 1640 акольнічы, з 1652 прыбліжаны баярын і дварэцкі цара Аляксея Міхайлавіча. Суддзя Разбойнага прыказа (1650—51) і Прыказа Вял. дварца (1652—54). У 1648 люта расправіўся з удзельнікамі паўстання ў Курску. У 1653 узначаліў рус. пасольства на Украіну. На Пераяслаўскай радзе 1654 прывёў да прысягі на вернасць Расіі яе ўдзельнікаў. У 1655 камандуючы войскамі, якія былі пасланы на дапамогу Хмяльніцкаму супраць польскіх войскаў.

т. 3, с. 360

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

постоя́нство ср.

1. пастая́нства, -ва ср., нязме́ннасць, -ці ж.;

зако́н постоя́нства соста́ва зако́н пастая́нства саста́ву;

2. (верность, неизменная преданность) ве́рнасць, -ці ж., нязме́ннасць, -ці ж.; ста́ласць, -ці ж.;

постоя́нство во взгля́дах ста́ласць у по́глядах.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АЛЯКСА́НДРАЎ Анатоль Мікалаевіч

(25.5.1888, Масква — 16.4.1982),

рускі кампазітар, піяніст, педагог. Нар. арт. СССР (1971). Д-р мастацтвазнаўства (1941). Скончыў Маскоўскую кансерваторыю (1916), з 1923 выкладаў у ёй (праф. з 1926). Працаваў у многіх жанрах, найб. плённа ў вакальным. Аўтар цыклаў рамансаў «З Александрыйскіх песень М.Кузьміна» (4 сш.), «Вернасць» (Дзярж. прэмія СССР 1951) і інш., опер «Бэла» (1941), «Дзікая Бара» (1957), «Ляўша» (1975), сімф. і камерна-інстр. твораў, музыкі да драм. спектакляў і кінафільмаў.

Літ.:

Кокушкин В. Анатолий Александров. М., 1987.

т. 1, с. 296

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

здра́джваць, здра́дзіць

1. (прадаць) verráten* vt; Verrát üben [begéhen*] (чаму-н an D);

2. (парушыць вернасць) úntreu sein [wérden]; die Tréue bréchen*;

здра́джваць сваі́м перакана́нням séinen Überzéugungen úntreu wérden;

здра́джваць прыся́зе éinen Eid bréchen*;

здра́джваць свайму́ сло́ву sein Wort bréchen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

oath [əʊθ] n. (pl. oaths)

1. прыся́га, кля́тва;

the Hippocratic oath кля́тва Гіпакра́та;

a solemn oath урачы́стая кля́тва;

an oath of allegiance прыся́га на ве́рнасць;

take/swear an oath дава́ць кля́тву/прыся́гу, прысяга́ць;

break an oath паруша́ць кля́тву

2. dated праклён, ла́янка

♦

(be) on/under oath law (быць) пад прыся́гай

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

húldigen

vi (D)

1) шанава́ць, паважа́ць (каго-н.)

éiner Frau ~ — заляца́цца да жанчы́ны

den Künsten ~ — служы́ць маста́цтву

dem Alkohól ~ — жарт. служы́ць Ба́хусу

2) прысяга́ць на ве́рнасць (каму-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

БАСУМА́ТРАВА Святлана Міхайлаўна

(н. 22.11.1946, г. Мазыр),

бел. паэтэса. Вучылася ў БДУ (1965—66), Літ. ін-це імя Горкага ў Маскве (1966—69), скончыла Маскоўскі літ. ін-т (1986). З 1972 у Бабруйску. Настаўнічала, працавала ў саўгасе, на радыё, у прэсе. Друкуецца з 1960. Аўтар зб-каў паэзіі «Белая Бярэзіна» (1981), «Кветкі палявыя» (1985), «Званы чалавечнасці» (1988), «Далеч-далячынь» (1991). Паэма «Незабудкі памяці» пра трагічны час культу асобы, рэпрэсіі супраць нявінных людзей навеяна лёсам дзеда. Любоў да роднай зямлі і яе людзей, памяць пра тых, хто аддаў жыццё за Радзіму, клопаты і трывогі сучасніка, вернасць высокім ідэалам, шчырасць і непасрэднасць пачуццяў — гал. ў лірыцы паэтэсы.

І.У.Саламевіч.

т. 2, с. 343

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БЕРГО́ЛЬЦ Вольга Фёдараўна

(16.5.1910, С.-Пецярбург — 13.11.1975),

руская пісьменніца. Скончыла Ленінградскі ун-т (1930). Выдала аповесць «Угліч» (1932), зб. «Вершы» (1934), «Кніга песень» (1935), зб. апавяданняў «Ноч у Новым міры» (1935). У час Вял. Айч. вайны перажыла блакаду Ленінграда, гераічнай абароне якога прысвяціла паэмы «Лютаўскі дзённік» і «Ленінградская паэма» (абедзве 1942), «Твой шлях» (1945), зб. «Гаворыць Ленінград» (1946). Аўтар паэмы «Першарасійск» (1950, Дзярж. прэмія СССР 1951), паэт. трагедыі «Вернасць» (1954) пра абарону Севастопаля ў 1941—42, аўтабіягр. кнігі лірычнай прозы «Дзённыя зоркі» (1959; аднайм. фільм, 1968), зб. вершаў «Вузел» (1965), п’ес, кінасцэнарыяў.

Тв.:

Собр. соч. Т. 1—3. Л., 1988—90;

Избр. произв. Л., 1983.

т. 3, с. 111

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

wiara

wiar|a

ж.

1. вера;

~a w swoje siły — вера ў свае сілы;

dać ~ę czemu — паверыць чаму (у што);

2. вераванне; веравызнанне;

~a katolicka — каталіцкая вера; каталіцкае веравызнанне;

3. кніжн. вернасць;

dochować (dotrzymać) ~y — застацца верным; захаваць вернасць;

wyznanie ~y — сімвал веры; крэда;

w dobrej wierze — а) з верай у сапраўднасць чаго;

з добрымі намерамі;

nie do ~y — неверагодна; не можа быць; немагчыма паверыць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ве́ра. Ст.-рус., ст.-слав. вѣра, рус. ве́ра, укр. ві́ра, польск. wiara, чэш. víra, балг. вя́ра, серб. ве̏ра і г. д. Прасл. *věra ’вера’. Сюды ж і прасл. *věrьnъ ’верны’ (ст.-рус. вѣрьныи, рус. ве́рный, бел. ве́рны, укр. ві́рний, польск. wierny, чэш. věrný, ст.-слав. вѣрьнъ, балг. ве́рен, серб. ве̑ран і г. д.), а таксама дзеясловы тыпу *věriti, *věrovati ’верыць’: ст.-рус. вѣрити, вѣровати, бел. ве́рыць, укр. ві́рити, рус. ве́рить, ве́ровать, польск. wierzyć, чэш. věřiti, ст.-слав. вѣровати, вѣрити, балг. вя́рвам ’веру’, ве́ря се ’бажуся, клянуся’, серб. ве̏ровати ’верыць’, ве̏рити ’засватаць’ і г. д. І.‑е. *u̯ēr‑: лац. vērus ’сапраўдны, верны’, гоц. tuz‑wērjan ’сумнявацца’ (tuz — частка з адмоўным значэннем), ст.-в.-ням. wār (ням. wahr) ’сапраўдны, верны, надзейны і да т. п.’, wāra ’праўда; вернасць і г. д.’ Таксама параўноўваюць з авест. var‑ ’верыць’, varəna‑ ’вера’ (у такім выпадку трэба б было зыходзіць з кароткага галоснага ў і.-е. праформе). Параўн. Фасмер, 1, 292–293.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)