маге́рка
(польск. magierka, ад венг. magyar = венгр)
высокая валеная з воўны мужчынская шапка, якую насілі раней сяляне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ Нама́ґір ’набакір, набок’, на мигер ’тс’ (ТС), намагірыць ’адзець набакір’ (там жа). Відаць, набакір, пераробленае пад уплывам магерка ’валяная з воўны шапка’ (гл.), што ад венг. magyar ’венгр’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ранця́к ’рубец, трэшчына (на целе)’, ранцякі́ мн. л. (воран., Сл. ПЗБ). Паводле аўтараў слоўніка ўтворана за пасрэдніцтвам літ. réñčiai мн. ’тс’. Параўн. таксама венг. ránc ’складка матэрыі, зморшчына’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АПРЫ́ШКІ,
удзельнікі нар.-вызв. руху ў зах. раёнах Украіны (Галіччына, Букавіна, Закарпацце) у 16—1-й пал. 19 ст. Выступалі супраць феад. прыгнёту з боку польск. і ўкр. шляхты, аўстр., венг. і малд. памешчыкаў. Найб. вядомыя выступленні апрышкаў у 1730—40 пад кіраўніцтвам К.Доўбуша.
т. 1, с. 435
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«ВЕНГЕ́РКА»,
гарадскі бытавы танец. Створаны ў канцы 19 ст. ў Расіі на аснове венг. нар. танца чардаш, у хуткім часе атрымаў вял. пашырэнне. На Беларусі напачатку ўваходзіў у гарадскі, потым у сял. побыт. Выконваецца парамі, характэрная фігура — «венгерскі ключ». Муз. Памер , . Тэмп хуткі.
Л.К.Алексютовіч.
т. 4, с. 71
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пу́мі
(венг. pumi)
парода сабак з групы пастухоўскіх аўчарак, выведзеная ў Венгрыі скрыжаваннем пулі з нямецкай і французскай аўчаркамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
шарава́ры
(венг. salavàri < цюрк. šalvar, ад перс. šalvār)
доўгія шырокія штаны, сабраныя каля шчыкалатак, а таксама шырокія спартыўныя штаны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ Мэх (жарт.) ’чалавек, які імкнецца паласавацца чужым з дапамогай хітрыкаў’ (карэліц., З нар. сл.). З польск. mecha ’пітны мёд’, якое з венг. mehsör, mėzser ’тс’ < mėz ’мёд’, meh ’пчала’ (Варш. сл., 2, 913).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Баго́с ’нязграбны чалавек высокага росту’ (Грыг.). Напэўна, запазычанне. Параўн. укр. бе́ґаc ’бяспутны, нягоднік’, би́ґасень ’дурань, дубіна’, польск. bigas, чэш. bigas (Брукнер, 27, бачыць першакрыніцу ў ням. Bicke ’кірка’, а Махэк₂, 54, у венг. bibasz ’дурны’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маґер у выразе на маґер ’на бакір’ (ТС). У выніку кантамінацыі лексем бакір (гл.) і магерка ’венгерская шапка’, якое са ст.-польск. magierka < ст.-венг. magyar, а дакладней ад імя правадыра племені Mogerʼa (Брукнер, 317).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)