пі́тый
(н.-лац. pythium)
ніжэйшы грыб сям. пітыевых, які развіваецца на ўсходах цукровых буракоў, капусты, агуркоў, радысу, салаты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эрві́ніі
(н.-лац. envinia)
палачкападобныя бактэрыі сям. энтэрабактэрый, узбуджальнікі мокрай гнілі клубняў бульбы, караняплодаў морквы і буракоў, цыбулін.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
БУРАКАЎБО́РАЧНАЯ МАШЫ́НА.
Бываюць паўнавясныя, навясныя, самаходныя, шасцірадковыя (замежныя — 1—6-радковыя). На Беларусі ў асн. выкарыстоўваюцца самаходныя буракаўборачныя машыны для цукр. буракоў КС-6Б(В) (г. Цярнопаль, Украіна), прычапныя для цукровых і кармавых буракоў МКП-6 («Лідсельмаш») і ўборачны комплекс для цукр. буракоў у складзе буракаўборачнай машыны КСН-6 і падборшчыка-пагрузчыка ППК-6 («Гомсельмаш»).
Машына МКП-6 падкопвае карані буракоў з папярэдне абрэзаным бацвіннем (яно падаецца ў трактарны прычэп або раскідваецца па полі), выбірае іх з глебы, загружае ў трансп. сродак, які ідзе побач. Буракаўборачная машына КСН-6 зразае бацвінне, выкопвае карані і ўкладвае іх у валок. Буракі з валка падбіраюцца тэхнал. пагрузчыкам ППК-6. Прадукцыйнасць МКП-6 да 1 га/гадз, уборачнага комплексу да 1,3 га/гадз.
Г.Г.Маркевіч.
т. 3, с. 342
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Гламбякі́ ’лісце цыбулі’ (Сл. паўн.-зах.). Сл. паўн.-зах. звязвае (запазычанне) з літ. lámbas ’лісце буракоў’, lámdyti, glámdyti ’камячыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
панацярэ́бліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Разм.
1. Высякаючы, нацерабіць многа чаго‑н. Панацярабліваць лазы.
2. Ачысціць ад лісця, карэння ў вялікай колькасці. Панацярэбліваць вецця. Панацярэбліваць буракоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Расале́ня, расалёнік ’страва з квашаных буракоў’ (трак., Сл. ПЗБ). Паводле аўтараў слоўніка, з літ. rasaliẽnė ’тс’ (там жа), параўн. расо́льнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вікто́рыя, ‑і, ж.
1. Назвы сартоў некаторых агародных і садовых раслін (буракоў, клубніц і інш.).
2. Травяністая вадзяная трапічная расліна сямейства гарлачыкавых з вялікімі кветкамі і агромністым плаваючым лісцем.
[Ад лац. victoria — перамога.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гічаны́, ‑оў; адз. гічан, ‑а, м.
Абл. Націнне буракоў, бручкі. Я — мужык, Я — сын пакуты, На мякіне вырас я, Гічанамі пуза ўздута, Ногі ў лапцікі абуты, Бедна вопратка мая. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
буракі́, ‑оў; адз. бурак, ‑а, м.
1. Двухгадовая агародная расліна сямейства лебядовых. Садзіць буракі. Палоць буракі. Сталовыя буракі. Кармавыя буракі.
2. Чырвоныя або белыя караняплоды гэтай расліны, якія выкарыстоўваюцца як корм, харч і сыравіна. Церабіць буракі. Рэзаць буракі.
3. Страва, прыгатаваная з караняплодаў або лісця гэтай расліны. Любіць Яўген, як і яго бацька, кіслую капусту, буракі. Баранавых. Танька кіслай стравы не ела, ні буракоў, ні капусты. Ермаловіч.
•••
Цукровыя буракі — сорт буракоў, з якіх атрымліваюць цукар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напа́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.
1. чаго. Прыгатаваць параннем.
Н. буракоў.
Н. бобу.
2. каго-што. Добра папарыць (разм.).
Н. спіну ў лазні.
3. чаго. Кіпячэннем прыгатаваць нейкую колькасць чаго-н.
Н. малака.
|| незак. напа́рваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. напа́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца (да 2 знач.); незак. напа́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)