апра́ва, -ы, мн. -ы, -ра́ў, ж.
1. Тое, у што ўстаўляецца што-н., аздоба чаго-н., рамка.
Люстэрка ў бляшанай аправе.
Акуляры ў дарагой аправе.
2. перан. Тое, што акружае як рамка.
Возера ў аправе кучаравых кустоў.
3. Металічнае пакрыццё абразоў як аздоба.
А. абраза.
|| прым. апра́вачны, -ая,-ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
за́кусь, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і закуска (у 2 знач.). [Дзеравяга] зноў начапіў акуляры і агледзеў закусь, ад маласольных агурочкаў да вяндліны. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ларне́т, ‑а, М ‑неце, м.
1. Уст. Род манокля ў аправе.
2. Складныя акуляры з ручкай. [Пані Вістэр] кідала палахлівыя позіркі праз ларнет у залатой аправе. Шчарбатаў.
[Фр. lorgnette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
dwuogniskowy
dwuogniskow|y
двухфокусны;
okulary ~e — двухфокусныя акуляры
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
чапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.
1. за каго-што. Тое, што і чапляцца (у 1 знач.).
2. што. Падчэпліваць, браць чым-н. вострым.
Ч. скварку на відэлец.
3. што на што. Вешаць (разм.).
Ч. фіранкі.
4. што. Надзяваць што-н. (разм.).
Ч. акуляры.
5. Тое, што і чапляцца (у 4 знач.).
|| наз. чапля́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
надзе́ць, -дзе́ну, -дзе́неш, -дзе́не; -дзе́нь; -дзе́ты; зак., што.
1. Адзець на сябе або на каго-н. вопратку, абутак і пад.
Н. паліто.
2. Уздзець, прыладзіць які-н. прадмет на каго-, што-н.
Н. пярсцёнак.
Н. акуляры.
|| незак. надзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. надзе́цца, -дзе́нуся, -дзе́нешся, -дзе́нецца; -дзе́нься; незак. надзява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. надзява́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крысо́, ‑а, н.
Ніжняя частка якой‑н. адзежыны, палавіны якой спераду расхінаюцца; пала. Ляснік адхінуў крысо свайго кажуха, выняў акуляры. Пальчэўскі. Салдат згарнуў сцяг і заткнуў пад крысо шыняля. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аканто́ўка, ‑і, ДМ ‑ўцы, ж.
Тое, чым акантоўваюць; кант 1 (у 2 знач.). Акуляры ў сіняй акантоўцы. □ Вузкая стужка шашы нібы зусім сціснулася ў белай акантоўцы прыдарожных слупоў. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ларне́т ’род манокля ў аправе’, ’складныя акуляры з ручкай’ (ТСБМ). Паводле Крукоўскага (79), з рус. мовы. Зах.-бел. дыялектны варыянт лёрнэт — з польск. lornet(k)a. Крыніцай запазычання з’яўляецца франц. lorgnette ’аптычнае прыстасаванне для назірання прадметаў, якія знаходзяцца збоку’ < lorgner ’глянуць, паглядзець’ (Фасмер, 2, 520; Слаўскі, 4, 333).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
насо́ўка, ‑і, ДМ ‑соўцы; Р мн. ‑совак; ж.
Разм. Невялікая хустачка, прызначаная для выцірання носа або твару; насавая хустачка. Працерці насоўкаю акуляры. □ Кірыла дастаў насоўку і пачаў старанна выцірацца. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)