Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
па́па, ‑ы, м.
Вярхоўны галава рымска-каталіцкай царквы і дзяржавы Ватыкан. Рымскі папа. □ Марыю разам з другімі прыгожымі дзяўчатамі з другіх прыходаў пасылалі аднойчы на нейкую ўрачыстую імшу, якую правіў сам папа ў саборы Святога Пятра.Лынькоў.
[Лац. papa, ад грэч. pappas — бацька.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БЕРНШТЭ́ЙН Іосіф Гдалевіч
(17.7.1904, г. Пінск Брэсцкай вобл. — 16.2.1966),
удзельнік рэв. і нац.-вызв. руху ў Зах. Беларусі. У 1921—24 рабочы запалкавай ф-кі ў Пінску. Удзельнічаў у арганізацыі забастовак, узначальваў работу прафсаюзаў Пінска. З 1927 чл. Пінскага гаркома і акругкома КПЗБ, з 1931 — інструктар ЦККПЗБ па Беластоцкай і Віленскай акр. На пач. 1934 сакратар Віленскага акругкома КПЗБ. За рэв. дзейнасць не аднойчы быў арыштаваны, больш за 10 гадоў правёў у турмах. У 1944—52 на гасп. рабоце ў Пінску.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
абу́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.
Давесці да абурэння; выклікаць незадавальненне, гнеў. Аднойчы.. [Карніцкага] асабліва абурыла работа Кандрата Сенькі, якому ён даручыў устаноўку слупоў для электралініі.Паслядовіч.
абуры́ць, ‑ру́, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.
Разм. Абваліць, абрушыць. Абурыць склеп.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгарачы́цца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Адчуць жар; разагрэцца. — Аднойчы .. разгарачыўся дзед, выпіў конаўку халоднай вады, а цераз дзень і сканаў.Лужанін.//перан. Дайсці да стану ўзбуджэння, узрушэння, раздражнення. — Здурнеў саўсім! Як разгарачыцца, сам не помніць, што кажа!Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цішко́м, прысл.
1. Непрыкметна, употай; крадучыся, крадком. І Губіч тут быў не аднойчы, Не раз прабіраўся цішком Бязлюднаю сцежкаю воўчай У гэты эсэсаўскі дом.Колас.
2. Ціха, нягучна, без шуму. Ноччу Валька плакала цішком, каб не пачуў чужы.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГУ́НДАРАВА Наталля Георгіеўна
(н. 28.8.1948, Масква),
руская актрыса. Нар.арт. Расіі (1986). Скончыла Тэатр. вучылішча імя Шчукіна (1971). Працуе ў маск. т-ры імя Маякоўскага. Яе мастацтву ўласцівы жыццёвая сіла і натуральнасць, сцэн. тэмперамент, эмацыянальная прывабнасць. Сярод роляў: Кацярына Ізмайлава («Лэдзі Макбет Мцэнскага павета» паводле М.Ляскова), Эма Гамільтан («Вікторыя» Г.Рэтыгана). З 1973 здымаецца ў кіно: «Салодкая жанчына», «Асенні марафон» (Дзярж. прэмія Расіі імя братоў Васільевых 1981), «Аднойчы праз дваццаць гадоў», «Сабачы баль», «Нябёсы запаветныя», «Курыца» і інш.Дзярж. прэмія СССР 1984 (за тэатр. работы) і прэмія Ленінскага камсамола 1978.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Не́калі ’няма калі, няма часу’ (Нас., Грыг., Гарэц., Мал., Сл. ПЗБ, ТС, Растарг.), ’няма калі; калісьці’ (докш.; бых., Янк. Мат.; Бяльк.), ’калісьці, даўно’ (Сцяшк.), ’некалі; у будучым, у хуткім часе’ (Яўс.), параўн. таксама з нарашчэннем часціц: не́каліка, не́калікі, не́каліцька, не́какаліцькі (Яўс.), рус.не́коли ’няма калі, няма вольнага часу’, ст.-слав.нѣколи ’калісьці, аднойчы’. Прасл.*několi, з ně (гл. не) і koli (гл. калі), гл. ESSJ SG, 2, 478.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
светластво́лы, ‑ая, ‑ае.
Са светлым ствалом. І Кузьма павёў аднойчы сябра ў сапраўды яшчэ некрануты стары лес, дзе сярод вялізных кустоў арэшніку раслі магутныя дубы і ліпы, светластволыя асіны і ясені, сівыя прысадзістыя грабы, гонкія елкі і стройныя белыя бярозы.Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усце́шыцца, ‑шуся, ‑шышся, ‑шыцца; зак.
Знайсці для сябе задаволенне, уцеху ў кім‑, чым‑н., узрадавацца. Аднойчы Валодзя.. спаткаў знаёмага студэнта юрыдычнага інстытута Васю Жудро. Абодва прыяцелі вельмі ўсцешыліся.Новікаў.Глянь на свет, хай усцешыцца сэрца. Колькі светлае радасці сёння!..Трус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)