чы́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. чысціць. Алесь абыходзіў конскі завод. Коней трэба было перавесці ў запасныя стайні, каб зрабіць генеральную прыборку, пабелку, чыстку. Караткевіч.
2. перан. Разм. Праверка якой‑н. арганізацыі з мэтай пазбаўлення ад чужых, шкодных або непатрэбных элементаў. [Гарлахвацкі:] Чыстка патрэбна. З некаторымі работнікамі прыйдзецца развітацца. Крапіва.
3. Разм. Хімчыстка. Сваё шэрае паліто.. [Сяргей Рослік] здаў у чыстку і, пакуль там чысцілі яго, сядзеў дома, прыкідваючыся хворым. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпачаня́ і шпачанё, ‑няці; мн. ‑няты, ‑нят; н.
Птушаня шпака. Халадком патыхае вячэрнім... Сонна ціўкае шпачаня... Барадулін. Тады яго [язміну] й на свеце не было, Як шпачанят і гэтых пульхных хмарак, Калі цалялі каты проста ў лоб Бясстрашнага сівога камісара. Лось. // перан. Пра таго, хто не дасягнуў сталага ўзросту; пра нявопытнага, неспрактыкаванага чалавека. — Паспрабуй іх укласці, яны двойчы мяне самога прыспалі, шпакі гэтыя, — з пакоя выглянуў высокі поўны мужчына ў піжаме і жартаўліва крыкнуў на дзяцей: — Гэць, шпачаняты, спаць! Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шышкава́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае шышкі, з шышкамі (у 1 знач.). А Грыша проста цяльпук, але самы разумны з усёй кампаніі. Гэта было відаць хаця б па тым, што галава ў яго была вялізная і ўся шышкаватая, «розум лез наверх». Караткевіч. // Спец. Які мае вузлы, патаўшчэнні на паверхні (пра дэфектную тканіну, пражу). Шышкаватая пража.
2. Які формай, сваім знешнім выглядам нагадвае шышку (у 1, 4 знач.). [Чалавек] прычапіў на шышкаваты нос рыжыя акуляры і чытаў кніжку. Пянкрат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
юна́цтва, ‑а, н.
1. Перыяд жыцця пасля малалецтва да сталасці; ранняя маладосць. Гады юнацтва. □ Напярэдадні юбілею маёй творчасці мне захацелася ўспомніць свой шлях і ўсё сваё жыццё. Я імкнуўся аднавіць усе драбніцы гэтага жыцця — сваё маленства, юнацтва, .. светлыя гадзіны творчасці, сваю сталасць. Купала.
2. зб. Юнакі. // Маладыя людзі абодвух полаў. Юнацтва планет усвядоміла, што сёння ствараецца будучыня і для яго. «Маладосць». Цябе, юнацтва, я люблю. Загартаванае ў вайну, Цану ты знала мазалю І хлебу ведала цану. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ю́ркі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Быстры, вёрткі, спрытны ў рухах. Андрэй жа глядзеў, як над гнёздамі махалі лёгенькімі крылцамі юркія ластавачкі і так лагодна шчабяталі. Колас. Сцёпка Хадун, юркі, каратканогі і дапыт[лів]ы, як сарока, угледзеўшы Максіма за цяжкай работаю, чуць не на [пальчыках] падышоў да яго. Каваль. // Які вырашае бойкасць, скрытнасць, жывасць (пра вочы, позірк і пад.). — Ага, штучку. Паленца, што ля паветкі і цяпер ляжыць, — растлумачыла старая, страляючы юркім позіркам то ў вочы Пятра, то Адама. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
know2 [nəʊ] v. (knew, known)
1. ве́даць;
as/so far as I know нако́лькі мне вядо́ма;
as you know як вам вядо́ма;
I wouldn’t know infml адку́ль мне ве́даць;
How do you know? Адкуль вы ведаеце?/Чаму вы так лічыце?
2. разуме́ць;
Do you know what I mean? Вы разумееце, што я маю на ўвазе?
3. быць знаёмым;
I know Mr Smith – he lives near me. Я ведаю пана Сміта – ён жыве недалёка ад мяне;
get to know знаёміцца;
I’m getting to know my neighbours. Я знаёмлюся з маімі суседзямі.
4. (by) пазнава́ць;
I knew him by his voice. Я пазнаў яго па голасе.
♦
not know smb. from Adam infml зусі́м не ве́даць каго́-н.;
know smth. inside out ве́даць што-н. даскана́ла;
know smb. by sight ве́даць каго́-н. у твар (але не быць добра знаёмым);
Heaven/God/who knows infml бог/хто яго́ ве́дае
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
face1 [feɪs] n.
1. твар; аблі́чча (таксама перан.);
He pulled a long face. Яго твар зрабіўся сумным.
2. вы́раз тва́ру : a sad/happy/smiling face су́мны/ра́дасны/усме́шлівы твар;
His face fell when he read the telegram. Яго твар пахмурнеў, калі ён прачытаў тэлеграму.
3. цыфербла́т
4. бок, паве́рхня (чаго-н.);
the north face of the mountain паўно́чны бок гары́
5. хара́ктар, аспе́кт (чаго-н.);
the unacceptable face of drinking непрыма́льны хара́ктар алкагалі́зму
♦
face to face тва́рам у твар;
face-to-face talks прамы́я перамо́вы;
in the face of насу́перак, нягле́дзячы на;
on the face of it на пе́ршы по́гляд, зне́шне;
to smb.’s face адкры́та, у твар;
have the face to do smth. BrE, infml мець наха́бства зрабі́ць не́шта зага́ннае;
lose face упа́сці ў чыі́х-н. вача́х;
make/pull faces at smb. грыма́снічаць;
save face зберагчы́ рэпута́цыю;
wipe off the face of the earth сце́рці з тва́ру зямлі́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
вы́ступіць сов., в разн. знач. вы́ступить; (сделаться заметным — ещё) проступи́ть; обозна́читься; прочерти́ться;
в. з прамо́вай — вы́ступить с докла́дом;
незаўва́жаная ране́й ры́са яго́ хара́ктару ~піла наве́рх — не заме́ченная ра́нее черта́ его́ хара́ктера вы́ступила нару́жу;
атра́д ~піў у пахо́д — отря́д вы́ступил в похо́д;
наро́д ~піў су́праць захо́пнікаў — наро́д вы́ступил про́тив захва́тчиков;
пот ~піў на лбе — пот вы́ступил (проступи́л) на лбу;
са змро́ку ~піў сілуэ́т — в темноте́ обозна́чился (прочерти́лся) силуэ́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запа́с, -су м., в разн. знач. запа́с; (полупродуктов, заготовок — ещё) заде́л;
з. папе́ры — запа́с бума́ги;
~сы на́фты — запа́сы не́фти;
усе́ ~сы вы́йшлі — все запа́сы вы́шли;
няма́ ~су — нет запа́са (заде́ла);
у яго́ бага́ты з. ве́даў — у него́ бога́тый запа́с зна́ний;
вы́пусціць з. з рукава́ — вы́пустить запа́с из рукава́;
○ залаты́ з. — золото́й запа́с;
◊ на з.; у з. — про запа́с;
з. бяды́ не чы́ніць — посл. запа́с карма́на не дерёт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запа́сці сов.
1. (завалиться за что-л.) запа́сть;
з. за ша́фу — запа́сть за шкаф;
2. (стать впалым) запа́сть, впасть, ввали́ться;
шчо́кі яго́ ~па́лі — щёки его́ запа́ли (впа́ли, ввали́лись);
3. перен. (глубоко укрепиться в уме, памяти, душе, сердце) запа́сть, запечатле́ться; засе́сть;
што гэ́та ~па́ла табе́ ў галаву́? — что э́то засе́ло у тебя́ в голове́?;
4. разг. ослабе́ть;
го́лас запа́ў — го́лос ослабе́л;
◊ з. ў душу́ — запа́сть в ду́шу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)