Verbum

распаго́дзіць, ‑дзіць; зак., што.

Зрабіць ясным, светлым. Нябёсы сонца распагодзіць, Сады бушуюць на вясне. Гаўрусёў. // перан. Прасвятліць, зрабіць весялейшым (настрой, твар). Як толькі Максім з Галінай Макараўнай пераступілі парог, .. [Бурсэвіч] узняў галаву — і ветлівая ўсмешка распагодзіла яго твар. Машара.

растасава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., каго-што.

Перамяшаць карты ў калодзе перад раздачай партнёрам па гульні; ператасаваць. // перан. Разм. Размясціць па розных месцах. [Кныш:] — Гэты Чырак прыбярэ нас да рук. І не яўкнеш, як па розных пакоях растасуе. Нядзведскі.

расцугля́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад расцугляць.

2. у знач. прым. Без цугляў, вызвалены ад цугляў. Расцугляныя коні.

3. перан. Разбэшчаны, распушчаны, нічым не стрыманы. Яму давялося быць сведкам самага расцуглянага хабарніцтва, якое тварылася вакол. Колас.

ро́бат, ‑а, М ‑баце, м.

Аўтамат, які выконвае складаныя дзеянні, падобныя да дзеянняў чалавека. // перан. Пра чалавека, які дзейнічае, працуе механічна, падпарадкоўваючыся чужой волі. [Веньямін:] — Атамную энергію вынайшлі тысячы геніяў. Яны на планеце значаць больш, чым мільярд робатаў. Навуменка.

[Чэшск. robot.]

сабанту́й, ‑я, м.

У татараў і башкіраў — народнае свята, звязанае з заканчэннем вясенніх палявых работ. // перан. Разм. Шумлівая пагулянка; калатня; бітва. Во толькі звозіць яшчэ раз кампанію і ўчыніць суседзям невялічкі сабантуй, па-свойму, па-шафёрску. Б. Стральцоў.

свяці́лішча, ‑а, н.

1. Уст. Храм. Свяцілішча аракулаў.

2. перан.; чаго. Месца, якое выклікае пачуццё глыбокай пашаны і павагі. Свяцілішча навукі. / у іран. ужыв. Дом мадэлей для іх [модніц] — свяцілішча, куды яны робяць паломніцтвы, як мусульмане ў Меку. Грамовіч.

свяці́льнік, ‑а, м.

Разм.

1. Тое, што і свяцільня. Потым успыхнула святло — пад нізкай каменнай столлю віселі цьмяныя электрычныя свяцільнікі. Шыцік.

2. перан. Тое, што і светач (у 3 знач.). Гэта — свяцільнік Бабруйшчыны, — рэкамендаваў Тарас Іванавіч Садовіча. Колас.

сінклі́т, ‑а, М ‑ліце, м.

Гіст. Сход вышэйшых саноўнікаў у Старажытнай Грэцыі. // Група духоўных асоб, духавенства. Цэлы сінкліт папоў, панаехаўшых.. на гадавое свята з навакольных парафій, уваходзіў у царкву. Машара. // перан. Разм. іран. Сход, сукупнасць якіх‑н. асоб.

[Грэч. synklētos.]

скава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад скаваць.

2. перан.; у знач. прым. Пазбаўлены натуральнасці, свабоды, лёгкасці. Граноўская сумысля пасадзіла Надзейку поруч з Зорыным, а толькі паміж імі не клеілася гаворка, яны абое адчувалі сябе скаванымі. Гурскі.

тапо́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да тапара.

2. перан. Грубы, нязграбны, як тапаром зроблены. Тапорная мэбля. / Пра чалавека, яго фігуру, твар і пад. Лабановіч першы раз бачыць такую брыдкую, няўдалую жанчыну. Постаць яе няскладная, тапорная. Колас.