чэ́пік, ‑а, м.
Тое, што і бакас. Прыляцелі жаўрукі, І зязюлі, і шпакі, Качкі, чэпікі, З імі ластаўкі. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эмана́цыя, ‑і, ж.
1. Выпраменьванне, выдзяленне чаго‑н. Эманацыя газаў.
2. Тое, што выпраменьваецца, выдзяляецца.
3. Першапачатковая назва радону.
[Лац. emanatio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эрзя́не, ‑зян; адз. эрзянін, ‑а, м.; эрзянка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. эрзянкі, ‑нак; ж.
Тое, што і эрзя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абарыге́ны
(фр. aborigène < лац. aborigines, ад ab origine = ад пачатку)
1) карэнныя жыхары якой-н. краіны, мясцовасці ў адрозненне ад пазнейшых перасяленцаў;
2) тое, што і аўтахтоны 1.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
до́гмат
(гр. dogma, -atos = думка, вучэнне)
1) асноўнае палажэнне ў рэлігійным веравучэнні, у пануючай ідэалогіі, якое прымаецца на веру і не падлягае крытыцы;
2) тое, што і догма.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
кано́н
(гр. kanon = норма, правіла)
1) асноўнае правіла, палажэнне якога-н. напрамку, вучэння (напр. царкоўныя каноны, каноны класіцызму);
2) тое, што з’яўляецца традыцыйнай, абавязковай нормай (напр. тэхнічныя каноны).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
свя́та I ср. пра́здник м.; пра́зднество;
◊ бу́дзе і на на́шай ву́ліцы с. — погов. бу́дет и на на́шей у́лице пра́здник;
калі́ то́е с. бу́дзе — погов. ули́та е́дет, когда́-то бу́дет
свя́та II нареч. свя́то;
с. захо́ўваць па́мяць аб загі́нуўшых барацьбіта́х за свабо́ду — свя́то храни́ть па́мять о поги́бших борца́х за свобо́ду
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
to
I
тое;
to jest — гэта значыць;
to samo — тое самае
II
1. то; дык;
no, to chodźmy — ну, дык хадзем;
to tu, to tam — то тут, то там;
to śmieje się, to płacze — то смяецца, то плача;
skąd wziąć, to wziąć, byle było — адкуль бы не ўзяць, абы было;
a ja co wiem, to wiem — а я што ведаю, тое ведаю;
2. жа (ж), ну і; так; ну;
jak to? — як жа так?;
kogóż to ja widzę?! — каго я бачу?!;
to fakt! — факт!;
a to łobuz! — ну і нягоднік!;
no to co? — ну і (што)?; і што далей?;
otóż to! — так!; праўда!; сапраўды!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
к, прыназ. з Д.
1. Ужыв. пры абазначэнні напрамку руху або дзеяння ў бок якога-н. месца, пункта, мяжы; тое, што і да (у 1 знач.).
Хадзіць ад дома к дому.
Накіравацца к лесу.
2. Ужыв. пры абазначэнні накіраванасці дзеяння да пэўнай часавай мяжы.
Дзень хіліўся к вечару.
Прыйсці к дзвюм гадзінам.
3. Ужыв. пры абазначэнні мэты дзеяння або прызначэння прадмета; тое, што і да (у 4 знач.).
Спячы пірог к святу.
Падалі пячэнне к чаю.
4. Ужыв. пры абазначэнні далучэння да чаго-н.
Каласок к каласку.
5. Ужыв. ва ўстойлівых спалучэннях (зняважлівых выразах, грубых зваротах).
Ідзі ты к чорту!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пра́ўда, -ы, ДМ -дзе, ж.
1. Тое, што адпавядае рэчаіснасці; ісціна.
Гаварыць праўду.
П. вочы коле (прыказка). Што п., то п. (сапраўды, на самай справе; разм.).
2. Парадак, заснаваны на справядлівасці, сумленнасці.
Шукаць праўды.
Стаяць за праўду.
3. Тое, што і правата (разм.).
Ваша п. (вы правы).
4. у знач. вык. і пабочн. сл. Сапраўды, на самай справе.
І п., дождж ідзе.
Я, п., забыла пра сход.
5. злуч. уступальны. Хоць і (разм.).
Сенакос добры, п. крыху далекавата ад вёскі.
◊
Па праўдзе кажучы, пабочн. сл. (разм.) — ужыв. пры падкрэсліванні правільнасці, праўдзівасці сказанага, таго, што сцвярджаецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)