утра́та, ‑ы, ДМ ‑раце, ж.
Разм. Тое, што і страта. Хто боль утраты зведаў, Той зразумеў да дна Праплаканыя вочы, Цану маршчын шматследных, Што прынясла вайна. Буйло. І з кожным пытаннем голас у Васіля змяняўся: то ў ім гучэў малады задор, то чуўся страх утраты любай дзяўчыны. Колас. Над свежаю ямаю — тры пахілыя ціхія бярозы, — схіліліся, нібы ад цяжару ўтраты. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыш, ‑а, м.
Разм.
1. Тое, што і кукіш. Заробіш чын, здабудзеш крыж, А смерць пакажа табе шыш. Колас.
2. перан. Нічога; поўная адсутнасць чаго‑н. — Бо як стануць панскую зямлю дзяліць, — кажуць яны [вяскоўцы], — дык нам шыш застанецца. Машара.
•••
Ні шыша — нічога. — То ў які бок цягнуць [антэну]? — Так бы і спытаўся адразу! А то бярэцца яшчэ, ні шыша не разумеючы! Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бузацёр, ‑а, м.
Разм. Задзіра, скандаліст. [Кашын:] — І не спадзявайся [Аляксееў], што калі два-тры бузацёры плявузгаюць нешта на мяне, то я ўжо і не начальнік. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збраха́цца, збрашуся, збрашашся, збрэшацца; зак.
Разм. Зраўняцца з кім‑н. у брахні. Каб з сямі вёсак сабак пазганяў, то з ім не збрэшуцца. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замы́сліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Разм. Задумаць, надумаць. Антось наш дбалы, акуратны, А пры рабоце які здатны! Што ні замысліць, то ўсё зробіць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паратава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., каго-што.
Выратаваць, дапамагчы ў бядзе. [Алаіза:] — І калі мы, рабочыя, не паможам гэтым дзецям, то хто ж іх паратуе? Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нешчаслі́вец, ‑ліўца, м.
Разм. Нешчаслівы чалавек; няўдачнік. Раней.. у рэкруты ішлі таксама толькі нешчасліўцы — па жараб’ёўцы, ды і то пяць чалавек з тысячы душ. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рагату́н, ‑а, м.
Разм. Той, хто любіць смяяцца, рагатаць; смяшлівы чалавек. [Цёця Вера:] — Ну, спаць, рагатуны. А то людзі ўсю ноч разбяруць. Чуеце, вунь як ціха?.. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
увагрэ́цца, увагрэюся, увагрэешся, увагрэецца; пр. увагрэўся, ‑грэлася; зак.
Тое, што і угрэцца. — Чаго там мокнеш, швагер? — .. гукнуў яго Даніла. — Увагрэўся, то і прастыць нядоўга. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каляро́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Афарбаваны ў які‑н. колер, не чорны і не белы. Каляровае шкло. Каляровыя алоўкі. □ Каляровыя палосы перасякалі неба з захаду на ўсход. На поўдні яны былі яскрава-чырвонымі, над галавою — нейкія жоўтыя. Шамякін. // Рознакаляровы. Каляровы фільм. Каляровая лінагравюра. □ Пярэстая панарама горада, раскінута, як каляровы бухарскі халат. Бядуля. То незвычайную медную гайку прывязе бацька, то фарфоравы ізалятар, .. а то проста, каменьчыкаў розных, каляровых. Лынькоў.
2. Не белы, з чорнай або жоўтай скурай (пра людзей). Каляровае насельніцтва. Каляровыя народы.
3. Які мае адносіны да вытворчасці ўсіх металаў, акрамя жалеза. Каляровая металургія.
•••
Каляровыя металы гл. метал.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)