размя́клы, ‑ая, ‑ае.
1. Які стаў мяккім, размяк. Размяклая зямля наліпала на салдацкія боты, на гусеніцы танкаў і колы аўтамашын. Дудо. На тым беразе Дзвіны імчаліся грузавыя машыны па размяклым ад спякоты асфальце. Грахоўскі.
2. перан. Разм. Расслаблены, вялы. Цеплыня разбірала размяклага Сімона. Самуйлёнак.
3. перан. Разм. Які стаў дабрэйшым, больш ласкавым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фармуля́р, ‑а, м.
1. У дарэвалюцыйнай Расіі — паслужны спіс, куды заносіліся звесткі аб праходжанні службы чыноўнікам.
2. Спец. Асобная кніга або бланк, куды адносяцца асноўныя звесткі аб стане, эксплуатацыі, рамонце і пад. якога‑н. механізма, збудавання. Фармуляр машыны.
3. Бібліятэчная картка, у якой адзначаюцца звесткі аб кнізе і аб карыстанні ёю чытачом.
[Ням. Formular ад лац. formula — форма.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́нцып
(лац. principium = аснова, пачатак)
1) асноўнае, зыходнае палажэнне якой-н. навукі, тэорыі (напр. дэмакратычны п. кіраўніцтва);
2) перакананне, пункт погляду;
3) асноўная асаблівасць будовы якога-н. механізма (напр. п. дзеяння машыны).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рэве́рсія
(лац. reversio = зварот)
1) вяртанне маёмасці ранейшаму ўладальніку;
2) перадача ў заставу вэксаля для атрымання пазыкі;
3) змена напрамку руху рабочых частак машыны на адваротны;
4) тое, што і атавізм 1.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Рукая́тка ’частка прылады, за якую трымаюцца пры карыстанні’, ’частка машыны, прыбора, за якую бяруцца рукою для перамяшчэння, павароту і пад.’, рукая́ць ’рукаятка’ (ТСБМ); рукавя́тка ’тс’ (Касп.), рукавя́тка, рукава́тка ’кассё’, рукавя́тка, рукава́дка, рукая́тка ’ручайка’ (Сл. ПЗБ), рукая́тка ’ручка ў матавіле’, ’жменя лёну’ (міёр., Ск. нар. мовы), рукъвя́тка ’ручайка’ (круп., Нар. сл.). Укр. рукоя́тка, рукі́вʼя, рус. рукоя́ть, дыял. рукоя́тка, польск. rękojeść, чэш. rukojeť (і rukověť ’кіраўніцтва’), славац. rukoväť ’рукаятка’ і ’кіраўніцтва’, славен. rokovet ’пучок, жменя’, серб.-харв. ру̏кове̄т ’тс’, балг. ръкова́дка ’тс’, макед. раковатка ’тс’, ст.-слав. рѫкоѣть, рѫковѣть ’жменя, ахапак’. Прасл. *rǫkojětь, *rǫkovětь ’тое, што ахопіць рука’ — складаныя словы з *rǫkou̯ (дэрыват ад *rǫka, гл. рука) і *jęti ’браць’ (параўн. стараж.-рус. яти ’браць’, гл. яць, няць). Падрабязней гл. ESJSt, 13, 781 (з літ-рай); Фасмер, 3, 515.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ВЫКАНА́ЎЧЫ МЕХАНІ́ЗМ,
1) механізм, які непасрэдна выконвае зададзеную тэхнал. аперацыю. Прадвызначае мэтавае прызначэнне рабочай машыны.
2) Прыстасаванне аўтам. сістэмы рэгулявання, якое ажыццяўляе ў адпаведнасці з пададзенымі на яго ўваход сігналамі мех. ўздзеянне на аб’ект рэгулявання. Звычайна складаецца з рухавіка, перадачы (механічнай, гідраўлічнай, пнеўматычнай, электрычнай), элементаў кіравання, кантролю, сігналізацыі, блакіроўкі і адваротнай сувязі. Паводле віду энергіі, якая выкарыстоўваецца, адрозніваюць выканаўчыя механізмы гідраўлічныя, пнеўматычныя, электрычныя і камбінаваныя.
т. 4, с. 310
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
КУ́ЛЬСКАЯ ДРАЎНІННАМА́САВАЯ І КАРДО́ННАЯ ФА́БРЫКА Дзейнічала з 1885 ва ўрочышчы Куль на р. Уса Мінскага пав.
(цяпер в. Куль у Стаўбцоўскім р-не Мінскай вобл.). Вырабляла драўнінную масу, паперу, белы, буры і шэры кардон. У 1898 мела 2 паравыя машыны (215 к.с.),
3 паравыя катлы, 3 формы для адліўкі кардону, кацёл для перапрацоўкі драўніны. У 1910 працавала 100 рабочых. Прадукцыя збывалася на папяровыя ф-кі Расіі.
т. 9, с. 10
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
я́корь в разн. знач. я́кар, -ра м.;
бро́сить, отда́ть я́корь кі́нуць, адда́ць я́кар;
стоя́ть на я́коре стая́ць на я́кары;
выбира́ть я́корь выбіра́ць я́кар;
сня́ться с я́коря зня́цца з я́кара;
я́корь электри́ческой маши́ны я́кар электры́чнай машы́ны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
hire1 [ˈhaɪə] n.
1. наём; прака́т; зда́ча ў наём;
let smth. (out) on hire здава́ць што-н. у наём/напрака́т;
take smth. on hire узя́ць што-н. напрака́т;
cars for hire выдаю́цца машы́ны напрака́т
2. пла́та за наём, за прака́т;
The price includes the hire of the boat. Цана ўключае пракат лодкі.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
электро́ніка
(англ. electronics, ад гр. elektron = янтар)
1) раздзел фізікі, які вывучае электронныя працэсы ў вакууме, газах, цвёрдых целах;
2) галіна тэхнікі, якая звязана з вытворчасцю і прымяненнем электронных прыбораў;
3) электронныя прыборы, устройствы, машыны.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)